Tháp rùa Hồ Gươm thờ ai? Tháp Rùa bao tầng dùng để làm gì?

1. Nguồn Gốc và Lịch Sử Xây Dựng Tháp Rùa

Tháp Rùa nằm trên một gò đất nhỏ giữa Hồ Gươm, được gọi là đảo rùa. Theo sử sách, tên gọi "Tháp Rùa" bắt nguồn từ việc tháp được xây dựng trên đảo rùa, nơi rùa Hồ Gươm thường lên phơi nắng và đẻ trứng. Tuy nhiên, câu chuyện về nguồn gốc của tháp vẫn còn nhiều bí ẩn.

Một số tài liệu dẫn ra làm cơ sở lý giải nguồn gốc của Tháp Rùa là cuốn "Cổ tích và thắng cảnh Hà Nội" của Doãn Kế Thiện và "Lịch sử thủ đô Hà Nội" của Trần Huy Liệu. Theo đó, sau khi Pháp chiếm Hà Nội vào năm 1883, các quan viên cũ đã bỏ đi, chỉ còn lại Nguyễn Ngọc Kim (hay còn gọi là "Bá Hộ Kim"). Ông được cử làm trung gian giữa quân Pháp và người Việt, và được tín nhiệm. Đến năm 1886, ông đã xuất tiền xây dựng Tháp Rùa trên gò đảo với ý định chôn cốt cha mình tại đây. Tuy nhiên, công trình chỉ hoàn thành một ngọn tháp ba tầng, nhưng việc chôn cốt không thành.

Tuy nhiên, nhiều tác giả gần đây cho rằng câu chuyện này chỉ là truyền thuyết dân gian chứ không phải là sự thật lịch sử. Nhà nghiên cứu Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc đã chỉ ra rằng câu chuyện này có nhiều điểm chưa chính xác. Ví dụ, việc Bá Hộ Kim xây tháp để làm hậu chấm (gối) cho chùa Báo Ân là không đúng, vì chùa này nhìn ra Hồ Gươm, không phải ở gần Tháp Rùa.

2. Tháp Rùa thờ ai ?

Dù không có câu trả lời chính xác về thờ ai tại Tháp Rùa nhưng chắc chắn là ban thờ trong Tháp Rùa mang ý nghĩa tâm linh rất lớn, có thể thờ các thần linh bảo vệ hồ hoặc đơn giản là thể hiện sự tôn kính đối với những giá trị văn hóa, lịch sử của Hồ Gươm và Tháp Rùa. 

Câu chuyện về Tháp Rùa và truyền thuyết xoay quanh bá hộ Kim chôn cha mẹ mình dưới tháp quả thật rất ly kỳ và bí ẩn. Dù truyền thuyết Tháp rùa Hồ Gươm không có căn cứ xác thực nhưng nó vẫn là một phần của lịch sử và văn hóa dân gian làm cho Tháp Rùa trở thành một điểm đến đầy huyền thoại và bí ẩn.

Thờ cúng tại Tháp Rùa theo những gì được ghi nhận trong lịch sử tháp được xây dựng không phải để thờ riêng cha mẹ của bá hộ Kim mà có thể để thờ thần linh hoặc thờ những nhân vật có liên quan đến sự tích của Hồ Gươm.

Trên tầng 3 của Tháp Rùa có một cửa hình tròn ở mặt phía Đông, với đường kính 0,68 mét. Bên trong, có một bàn thờ, nhưng không rõ là thờ ai và từ lúc nào. Bài vị trên bàn thờ cũng không ghi tên ai. Theo các ghi chép lịch sử từ thời vua Lê Thánh Tông thì khu vực Tháp rùa Hồ Gươm đã là nơi nhà vua câu cá và đến thời Lê Trung Hưng Chúa Trịnh đã cho dựng đình tà vọng trên đó. Mặc dù trong suốt lịch sử nhiều lần khu vực Tháp rùa Hồ Gươm đã có sự thay đổi về mục đích sử dụng nhưng Tháp Rùa hiện nay vẫn giữ nguyên một ban thờ vô danh không rõ là thờ ai cụ thể.

Nhiều người tin rằng ban thờ ở Tháp Rùa có thể thờ thần hồ hay thần Kim Quy một vị thần trong truyền thuyết liên quan đến Hồ Gươm. Thần Kim Quy là một biểu tượng của sức mạnh và sự bảo vệ của hồ cũng như có mối liên hệ với sự tích rùa vàng trong truyền thuyết "Lý Thái Tổ trả gươm". Chính vì vậy ban thờ hiện tại có thể là để thờ thần Kim Quy hoặc những thần linh có liên quan đến sự thiêng liêng của hồ và tháp.

Tài liệu tiếng Pháp từ thế kỷ 19 cho biết sau khi Tháp Rùa được xây, nơi đây từng là một miếu thờ thần Hồ. Một tài liệu của tác giả Dermura (1887) ghi nhận rằng, trước khi xây tháp, nơi này là một ngôi đền nhỏ thờ thần Hồ. Tuy nhiên, không rõ Thần Hồ có phải là Thần Kim Quy hay không. Nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc cho rằng khả năng tháp thờ Thần Kim Quy là rất ít, nhưng vẫn chưa có câu trả lời chính xác.

3. Bí Ẩn Về Kiến Trúc Tháp Rùa

Về mặt kiến trúc, Tháp Rùa vẫn còn nhiều tranh cãi. Mới đây, một số tác giả từng đề nghị phá bỏ Tháp Rùa vì cho rằng công trình này không có giá trị lịch sử và kiến trúc. Tuy nhiên, hầu hết các nhà nghiên cứu đều thống nhất rằng Tháp Rùa là một sự kết hợp giữa kiến trúc phương Tây và Á Đông.

Thời kỳ khi tháp được xây dựng (cuối thế kỷ 19), người Pháp đã xây dựng nhiều công trình mang ảnh hưởng kiến trúc phương Tây, và Tháp Rùa cũng không ngoại lệ. Tháp có những đặc điểm kiến trúc mang phong cách kiến trúc Pháp, chẳng hạn như vòm cửa kiểu Gothic, lan can trên tầng hai, và tường chắn mái giống kiểu trại lính. Tuy nhiên, phần trên cùng của tháp lại mang đậm ảnh hưởng kiến trúc truyền thống phương Đông, tạo nên một sự hòa trộn giữa hai phong cách kiến trúc khác nhau.

Một điều thú vị là Tháp Rùa được cho là tuân theo tỷ lệ vàng, giống như nhiều công trình nổi tiếng khác như Điện Thái Hòa ở Huế. Mặt bằng của tháp có hình chữ nhật, không phải hình vuông như nhiều người vẫn tưởng. Cụ thể, ở tầng một, chiều dài là 6,28 mét và chiều rộng là 4,54 mét. Tầng hai có kích thước nhỏ hơn một chút, với chiều dài 4,8 mét và chiều rộng 3,64 mét.

Họa sĩ Bùi Xuân Phái, trong các tác phẩm của mình, đã rất tinh ý khi thể hiện Tháp Rùa với một chiều ba cửa và chiều hai cửa mà không phải ai cũng nhận ra.

Số Tầng Của Tháp Rùa Hồ Gươm

Một câu hỏi thú vị mà nhiều người đến thăm Hà Nội vẫn hay thắc mắc đó là Tháp Rùa Hồ Gươm có bao nhiêu tầng? Có phải là 2 tầng, 3 tầng, 4 tầng hay là 5 tầng?

Đây là lần thứ năm mình đến Hà Nội và như mọi lần, mình đều dành thời gian để tham quan Hồ Gươm, đặc biệt là Tháp Rùa. Mình rất yêu thích không gian ở đây, thường xuyên ra ngắm tháp vào sáng sớm hay tối trước khi về.

Nhưng thú thật, mình chưa bao giờ đếm xem Tháp Rùa có bao nhiêu tầng. Cứ mỗi lần đi qua tháp, mình chỉ ngắm nhìn mà không để ý đến chi tiết này. Lúc đó, mình cứ tưởng là mình đã biết số tầng, nhưng khi thử nghĩ lại, mình mới nhận ra mình không hề đếm bao nhiêu tầng. Vậy nên, mình muốn thử tìm câu trả lời chính xác cho câu hỏi này.

Lúc này, tôi bắt đầu nghĩ lại hình dáng của Tháp Rùa trong đầu. Lúc đầu, tôi đoán có thể là 2 tầng, 3 tầng, hay là 4 tầng, nhưng không phải các phương án này. Sau đó, tôi lại nghĩ đến phương án 5 tầng, và đoán có thể là 5 tầng nếu tính luôn phần chóp trên cùng. Nhưng liệu đây có phải là đáp án chính xác không?

Câu hỏi lại khiến tôi liên tưởng đến phong thủy, đặc biệt là các yếu tố như Sinh - Lão - Bệnh - Tử. Nếu tháp có 4 tầng, đó có thể là liên quan đến tử, còn nếu có 5 tầng thì sẽ liên quan đến sinh, theo như quan niệm phong thủy của ông bà xưa. Tuy nhiên, tôi vẫn nghiêng về phương án 5 tầng.

Cuối cùng, phương án 4 tầng đã chính xác! Thật vui vì mình đã chọn đúng.

Thông Tin Chi Tiết Về Số Tầng Tháp Rùa Hồ Gươm

Tháp Rùa Hồ Gươm thực tế có 3 tầng, nhưng được thiết kế đặc biệt với các tầng có kích thước và hình dạng khác nhau:

• Tầng 1: Phân thành 3 gian và có 4 cửa thông nhau. Tổng cộng, tầng 1 có 4 cửa.

• Tầng 2: Được xây giống như tầng 1, nhưng có diện tích nhỏ hơn và lùi vào một chút.

• Tầng 3: Thu nhỏ hơn nữa, chỉ mở một cửa hình tròn, nhìn về phía Đông, có chữ "Sơn Tháp".

• Tầng trên cùng  ( tầng 4) của Tháp Rùa thực tế được thiết kế như một vọng lâu, mỗi bề có chiều dài 2 mét.

Mặc dù vẫn còn nhiều nghi ngờ và câu hỏi chưa có lời giải đáp về nguồn gốc và kiến trúc, Tháp Rùa vẫn là một biểu tượng không thể thiếu của Hồ Gươm và Hà Nội. Với kiến trúc độc đáo và lịch sử gắn liền với các sự kiện quan trọng trong lịch sử, Tháp Rùa đã trở thành một phần không thể tách rời trong lòng người dân Hà Nội và du khách. Tháp Rùa không chỉ là một công trình kiến trúc, mà còn là một chứng nhân lịch sử, gắn liền với những câu chuyện, truyền thuyết và những bí ẩn mà mãi đến nay chúng ta vẫn chưa thể giải mã hết.

Kết Luận

Với vẻ đẹp độc đáo và ý nghĩa lịch sử sâu sắc, Tháp Rùa vẫn là một biểu tượng văn hóa không thể thiếu ở Hồ Gươm. Dù có nhiều bí ẩn chưa được giải đáp, Tháp Rùa vẫn giữ vững vị thế của mình như một biểu tượng văn hóa, đồng thời là một phần quan trọng trong lịch sử Hà Nội.