Tục thờ 2 cây mía ở 2 bên bàn thờ là một phong tục lâu đời trong văn hóa Tết cổ truyền của người Việt. Cây mía không chỉ là vật trang trí mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa văn hóa và triết lý sâu sắc về cuộc sống, gia đạo và lòng hiếu thảo với tổ tiên.
1. Ý nghĩa của cây mía trong văn hóa dân gian
Cây mía thường được gọi là “cây mía lộc”, bởi trên ngọn cây thường có chồi non tượng trưng cho lộc mới, may mắn và thịnh vượng đầu năm. Tương tự như việc chọn quả đu đủ trong mâm ngũ quả với quan niệm “đủ đầy”, tục thờ mía là sự kết hợp giữa tên gọi và mong muốn mang lại phúc lộc cho gia đình. Trong nghi lễ Tết, bên cạnh các món truyền thống như thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ, cặp mía dựng hai bên bàn thờ tượng trưng cho sự đoàn kết, hạnh phúc và thành công của gia đình trong năm mới. Một cặp mía đồng hành như một biểu tượng cho sự thịnh vượng, hòa hợp giữa các thành viên trong gia đình.
2. Cây mía – phương tiện đón tiếp tổ tiên
Theo quan niệm truyền thống, mía tượng trưng cho phúc đức mà tổ tiên ban cho con cháu. Việc đặt mía hai bên bàn thờ như một lời mời ông bà, tổ tiên về ăn Tết, phù hộ cho gia đình bình an, may mắn. Cây mía được xem như vật dẫn dắt phúc lộc, giúp tránh xui xẻo và bảo vệ gia đạo khỏi những điều không may.
3. Triết lý cuộc sống qua cây mía
Cây mía có nhiều đốt, tượng trưng cho quá khứ, hiện tại và tương lai, phản ánh hành trình của mỗi con người. Mỗi đốt mía có thể ngọt hoặc sâu, giống như cuộc đời với những thăng trầm. Tục thờ 2 cây mía nhắc nhở con cháu rằng:
-
Phải biết hướng về cội nguồn, học cách làm người từ cha ông.
-
Sống thẳng thắn, kiên cường, vượt qua khó khăn để trưởng thành.
-
Giữ tâm trong sáng và nỗ lực không ngừng để đạt được hạnh phúc và thành công.
Việc chọn mía trong mâm cúng Tết cũng là cách thể hiện lòng hiếu thảo, như món quà ngọt ngào dâng lên tổ tiên, mong nhận được phúc lộc và sự bảo vệ cho cả gia đình.
4. Quan niệm về vong linh
Một số người tin rằng cây mía giúp dẫn vong linh về nhà, nhưng điều này chưa có cơ sở khoa học hay tâm linh rõ ràng. Tổ tiên vẫn có thể nhận được lòng thành kính từ những nén hương, lễ vật và tấm lòng của con cháu, dù không có cây mía. Vì vậy, cây mía chủ yếu mang giá trị văn hóa, biểu tượng may mắn và triết lý sống, không phải phương tiện thực sự dẫn vong linh.
Tục thờ 2 cây mía ở 2 bên bàn thờ là một nét đẹp trong văn hóa Tết Việt, thể hiện lòng hiếu thảo, mong cầu phúc lộc, và triết lý sống kiên cường. Cây mía không chỉ là vật phẩm trang trí mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, thành công và may mắn trong gia đình, nhắc nhở con cháu hướng về cội nguồn, giữ gìn đạo lý và phát triển cuộc sống thịnh vượng.
