Ý nghĩa của cây mía là gì?
Một số người gọi cây mía là “cây mía lộc”, vì trên ngọn có chồi non – tượng trưng cho “lộc mới”, và vì cây mía ngọt ngào, dễ tạo cảm giác may mắn đầu năm. Tuy nhiên, đây chỉ là quan niệm dân gian, có thể xuất phát từ người bán mía hoặc tập quán của một số vùng miền.
Giống như việc đặt quả đu đủ trên mâm ngũ quả vì nghĩ là “đủ đầy” – thực ra chỉ là suy diễn từ tên gọi, không mang yếu tố tâm linh thực sự.
Dưới đây là một số giải thích chi tiết về ý nghĩa của cây mía trong Tết:
1. Mía trong văn hóa Tết cổ truyền
Trong nghi lễ đón Tết cổ truyền của người Việt, bên cạnh thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ... thì còn có hai thứ rất quan trọng:
- Một là cây mía dựng hai bên bàn thờ.
- Hai là nêu được dựng trước cửa nhà.
Mía được coi là một biểu tượng của sự trường thọ và thành công. Theo quan niệm của nhiều gia đình cặp mía tượng trưng cho sự đoàn kết và hạnh phúc. Một cặp mía cùng nhau có thể coi là một đôi biểu thị cho sự hợp tác và sự thịnh vượng cho gia đình trong năm mới.
2. Mía như một phương tiện để đón tiếp tổ tiên
Mía tượng trưng cho phúc đức mà tổ tiên ban cho con cháu. Việc đặt mía trên bàn thờ như là một lời mời tổ tiên về ăn Tết và nhận được sự phù hộ cho gia đình. Theo truyền thống người Việt thường quan niệm rằng cây mía có thể giúp gia đình tránh khỏi xui xẻo mang lại may mắn và bảo vệ gia đình khỏi những điều không may.
3. Triết lý về mía trong đời sống
Mía có từng đốt – tượng trưng cho quá khứ, hiện tại và tương lai. Mỗi đốt mía là một phần của hành trình làm người. Có đốt ngọt, có đốt sâu, cũng có đốt lành – như chính cuộc sống của mỗi chúng ta vậy.
Tổ tiên để lại bài học qua hình ảnh đôi mía ngày Tết:
“Con người là của đất trời.”
“Tết đến, hãy biết hướng về cội nguồn, biết học cách làm người từ cha ông.”
“Mía là cây sào dựng thẳng, giúp con vượt qua khó khăn, phát triển và trưởng thành.”
Ngoài ra việc chọn mía cũng có sự liên quan đến việc đối diện với nghiệp quả. Cây mía tượng trưng cho quá trình học hỏi kiên trì và nỗ lực trong việc vượt qua khó khăn để hóa giải nghiệp báo đồng thời giúp con cháu có hạnh phúc và tài lộc.
4. Ý nghĩa khi đặt mía trên bàn thờ
Trong mâm cúng Tết mía cũng có thể coi là một món quà ngọt dâng lên tổ tiên như một cách thể hiện lòng hiếu thảo và mong muốn nhận được phúc lộc cho gia đình.
5. Triết lý về cuộc sống qua cây mía
Theo quan niệm mía có thể hiểu như là một hình ảnh ẩn dụ cho cuộc đời: nó có thể bị chặt và tước vỏ nhưng bên trong vẫn giữ lại vị ngọt. Tục thờ 2 cây mía ở 2 bên bàn thờ gia tiên ngày Tết tương tự như con người trong cuộc sống: dù gặp bao nhiêu khó khăn thử thách nhưng sự kiên cường và nỗ lực không ngừng sẽ giúp chúng ta vượt qua và đạt được thành công và hạnh phúc.
Vong linh “đi qua cây mía” để về nhà có thật không ?
Tâm linh vốn rất khó hiểu, nên đôi khi một quan niệm được truyền miệng lâu ngày sẽ trở thành phong tục, dù chưa chắc đã đúng.
Về việc cho rằng cây mía giúp kết nối với tổ tiên, thì đó là một quan niệm sai lầm. Nếu cây mía có khả năng dẫn vong linh về thì những vùng trồng mía chắc toàn… vong linh mất rồi! Hơn nữa, những lúc không có mía, ta vẫn thắp hương, tưởng nhớ ông bà tổ tiên như bình thường.
Việc cho rằng vong linh “đi qua cây mía” để về nhà là thiếu cơ sở. Tâm linh không vận hành theo cách đó.
