QUAN LỚN ĐỆ NHẤT – MỘT VỊ QUAN CAO CẢ TRONG TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU TỨ PHỦ

Trong hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ Phủ – một nét đẹp tâm linh lâu đời của người Việt – có năm vị quan lớn đứng đầu, được gọi là Ngũ Vị Tôn Quan. Trong đó, Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên là vị quan cao quý, được xem là toàn tài văn võ, đứng đầu Thượng giới, thay mặt Trời thực thi pháp luật và giáng phúc cho nhân gian.

Vậy Quan Lớn Đệ Nhất là ai? Sự tích ngài như thế nào? Ngài được thờ ở đâu và vai trò ra sao trong hệ thống Tứ Phủ? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong này nhé!

2. Danh xưng và nguồn gốc Quan Lớn Đệ Nhất

Tên gọi đầy đủ: Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên Hoàng Thái Tử Vương Quan
Danh hiệu dân gian: Đức Thánh Cả, Đệ Nhất Tôn Quan
Là con trai trưởng của Vua Cha Bát Hải Động Đình
Được coi là tôn quan cai quản Thượng giới, có sắc phong Thượng Thiên Nhất Phẩm Công Hầu
Ngài không giáng trần như các vị quan khác mà giữ vai trò “Hậu Cần” bên cạnh Vua Cha, thay quyền trời truyền pháp cho nhân gian.

3. Sự tích và vai trò lịch sử Quan Lớn Đệ Nhất

Theo truyền thuyết, ngài giáng sinh ngày 10 tháng Giêng năm Bính Dần, là con trai do Thái hậu hạ sinh.
Trong thời Hùng Vương thứ 6, ngài giáng trần giúp Đức Thánh Gióng đánh giặc Ân, giữ vai trò Phó Tướng.
Ở thời Hùng Vương thứ 18, ngài được gọi là Quan Lớn Thượng, cùng Vĩnh Công và các tướng khác chặn giặc phương Bắc ở các cửa sông lớn như sông Cái, Bạch Đằng.
Ngài là một trong 10 tướng được tuyển chọn trong 10 ngày, chỉ trong 3 ngày, quân ta đã đánh tan giặc trên khắp 8 cửa biển của nước Nam.

4. Di tích thờ Quan Lớn Đệ Nhất

Đền chính: Nằm trong quần thể di tích đền Đồng Bằng tại thôn Đồng Phúc, xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình – nơi được coi là đại bản doanh của ngài khi giáng trần.
Đền Tĩnh Quan Lớn Đệ Nhất (còn gọi là Đệ Nhất Linh Từ) nằm cách đền chính khoảng 200m, là nơi ngài thường lui về nghị bàn sau công việc triều chính.
Cả hai đền đều được phục dựng sau chiến tranh, thiên tai, và hiện nay rất khang trang, linh thiêng.

5. Hình ảnh và nghi lễ thờ phụng Quan Lớn Đệ Nhất

Ngài thường mặc áo đỏ, theo dòng lượn hổ trảo, đầu đội mũ cánh chuồn, tay giấu một ngón bên trái – tượng trưng cho quyền lực và bí truyền.
Ngài ít khi "ngự đồng" như các quan khác, chỉ xuất hiện trong các dịp trọng đại như:
- Trình đồng mở phủ
- Khai quang, điểm dấu thánh
- Lễ tấu hương, truyền sớ
Khi ngự đồng, ngài thường ra tay bằng tay trái, tung khăn và làm lễ khai đàn.

6. Khánh tiệc và lễ hội Quan Lớn Đệ Nhất

Ngày sinh (Giáng sinh): Mùng 10 tháng Giêng (âm lịch)
Ngày hóa (Khánh tiệc): 24 tháng 8 âm lịch
Vào những ngày này, con nhang đệ tử khắp nơi hành hương về đền ngài để:
- Chiêm bái
- Dâng hương
- Xin tài, lộc, bình an và cầu duyên, giải hạn

7. Tâm linh và vai trò trong Tứ Phủ

Quan Lớn Đệ Nhất đại diện Thượng giới, cai quản Tam giới, giúp trời trị tội, giáng phúc cho dân.
Là người:
- Có văn võ song toàn
- Tài trí hơn người
- Dùng pháp lệnh mà làm mưa làm gió, giúp vua dẹp giặc
Trong hệ thống Tứ Phủ, ngài đứng đầu hàng Quan Lớn, là biểu tượng cho uy quyền, đạo đức và trí tuệ.

8. Kết lời

Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên là vị thần linh thiêng, vừa uy dũng vừa từ bi, luôn giúp dân trừ tà, hóa giải tai ương và mang lại phúc lành cho người thờ phụng thành tâm.

Hàng năm, vào dịp lễ, hàng ngàn người đổ về chiêm bái tại đền Đồng Bằng, thể hiện lòng tôn kính với một trong những vị thần linh quan trọng nhất trong tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt.

bàn thờ QUAN LỚN ĐỆ NHẤT