Trong phong tục ngày Tết, mâm ngũ quả không chỉ là lễ vật dâng cúng tổ tiên mà còn mang ý nghĩa cầu mong may mắn, tài lộc và sự sung túc cho gia đình. Tuy nhiên, theo quan niệm phong thủy và tín ngưỡng dân gian, có một số loại quả tuyệt đối không nên xuất hiện trên mâm ngũ quả để tránh làm mất đi sự trang nghiêm cũng như ảnh hưởng đến vận khí năm mới. Trước hết, những loại quả có vị cay, đắng hoặc quá chua thường bị cho là không tinh khiết, các vị thần linh và gia tiên khó hưởng thụ, từ đó làm giảm sự tôn kính. Bên cạnh đó, trái cây có gai nhọn như mít hoặc sầu riêng cũng cần kiêng kỵ bởi gai nhọn được xem là mang sát khí, dễ làm phật lòng thần linh và cản trở may mắn. Ngoài ra, những quả đã chín nẫu, dập nát hoặc hư hỏng cũng không phù hợp vì dễ bốc mùi khó chịu, gây mất đi sự thanh tịnh nơi thờ cúng.
Một số loại quả có mùi quá nồng hắc như sầu riêng cũng nên tránh vì hương quá mạnh sẽ lấn át không gian linh thiêng. Các loại quả mọc sát đất như cà chua, me hay thanh trà cũng không thích hợp đặt trên mâm ngũ quả bởi chúng dễ nhiễm tạp khí, làm giảm ý nghĩa tốt đẹp của lễ vật. Đặc biệt, những quả có hình thù dị dạng, méo mó hay có vết sẹo kỳ quái được xem là mang năng lượng xấu, thiếu sự tôn nghiêm với gia tiên nên không nên bày cúng. Một lưu ý khác là các loại quả thuộc hệ rau như cà chua, thanh trà, me… mặc dù có màu sắc bắt mắt nhưng lại không được coi là trái cây đúng nghĩa để dâng lên bàn thờ. Cuối cùng, trái cây giả tuyệt đối không nên xuất hiện trên mâm ngũ quả vì đây là biểu hiện của sự thiếu thành tâm, gây ảnh hưởng xấu đến phong thủy.
Ngược lại, để mâm ngũ quả thêm phần ý nghĩa, gia chủ có thể lựa chọn những loại trái cây tượng trưng cho phúc lộc và may mắn như chuối xanh, bưởi, phật thủ, quất, xoài, sung, thanh long hay đu đủ. Những loại quả này không chỉ đẹp mắt mà còn mang thông điệp về sự đủ đầy, sung túc và thuận lợi trong năm mới. Khi bày mâm ngũ quả, gia chủ cũng cần lưu ý không nên rửa quả trước khi đặt lên bàn thờ vì sẽ khiến quả nhanh héo và dễ hỏng, chỉ nên dùng khăn khô hoặc khăn sạch thấm nước pha rượu để lau bóng các loại quả như bưởi hay phật thủ. Chuối nên chọn nải còn xanh, cứng để nâng đỡ các loại quả khác, giúp mâm vững chãi và đẹp mắt hơn.
Việc lựa chọn đúng các loại quả không nên đặt trên mâm ngũ quả đồng thời kết hợp với những loại quả mang ý nghĩa cát tường không chỉ thể hiện lòng thành kính với tổ tiên mà còn đem lại sinh khí, may mắn và thịnh vượng cho cả gia đình trong suốt năm mới.
