.png)
Nâng lên tầm quốc gia thì dân tộc ta thờ cúng các vị vua Hùng là người khai sáng nên đất nước, ở địa phương thờ cúng các vị thành hoàng; làng xã thờ các vị khai mở đất đai, dựng làng, lập ấp. Trong gia đình, chúng ta thờ cúng tổ tiên sinh ra ta, những người đã mất trong dòng họ. Không phân biệt giàu nghèo hay cao sang, mỗi gia đình đều đặt bàn thờ tổ tiên và thờ cúng để giữ trọn đạo lý uống nước nhớ nguồn, hướng tới ông bà tổ tiên, hướng tới nguồn cội.
Bài trí bàn thờ tổ tiên
Bàn thờ tổ tiên - Vị trí đặt để
Vị trí để mâm lễ
Bàn thờ tổ tiên được đặt tại vị trí trang trọng nhất trong ngôi nhà, phải là nơi yên tĩnh, có sự uy nghiêm, trang nghiêm và có khoảng không gian để hành lễ mỗi khi có dịp giỗ, lễ. Thờ cúng tổ tiên có thể thờ cúng trong cả từ đường lớn, được trang hoàng cầu kỳ, xây dựng nhà thờ uy nghi của cả dòng họ hay chỉ là bàn thờ đơn giản trong căn nhà nhỏ hẹp. Dù thế nào đi chăng nữa thì nơi đặt bàn thờ gia tiên luôn là vị trí quan trọng nhất trong nhà.
Đối với các căn nhà phố, nhà tầng, bàn thờ được đặt tại tầng cao nhất, tầng trên cùng của ngôi nhà, đối với nhà chung cư thì thường sử dụng một phòng nhỏ làm phòng thờ hay sử dụng bàn thờ đứng, bàn thờ treo tường được trang bị vách ngăn che chắn, phân chia không gian và tăng tính thẩm mỹ, tăng sự trang trọng. Ở nông thôn thường đặt ban thờ tại gian giữa, tổ chức thành ba lớp. Lớp ngoài cùng là tấm phản đặt mâm lễ, lớp thứ hai là hương án bên trên có đặt lư hương, lọ hoa, đèn, hạc đồng, khay đựng trà rượu,... Lớp trong cùng gọi là tran thờ, thực sự là bàn thờ tổ tiên.
Bàn thờ tổ tiên - Treo câu đối, hoành phi
Ở 2 phía cả bàn thờ có thể thiết kế câu đối để trang trí. Câu đối là 2 câu sóng đôi với nhau, câu đối phải được treo dọc, không được treo ngang, đặt phía 2 bên bàn thờ. Khi đọc câu đối, phải đọc phía bên phải trước, phía bên trái sau. Một số câu đối thường được sử dụng như Tổ tông công đức thiên niên hỏa /Tử hiếu tôn hiền vạn thế hương (Công đức tỏ tiên ngàn năm lửa sáng / Cháu con hiếu thuận vạn thuở hương thơm) hay Tử tôn vạn đại kiến / Công đức bách niên duy (Công đức cha ông trăm năm còn đó/ Thế hệ con cháu muôn đời thấy đây). Câu đối thường là những nội dung tôn vinh dòng họ, tổ tiên.
Hoành phi là một tấm biển được treo tại vị trí ngay trên ban thờ, là vị trí cao nhất, được treo ngang. Nội dung hoành phi sẽ là những ý nguyện của gia đình, dòng họ muốn hướng tới. Một số nội dung phổ biến trên hoành phi như Ngũ phúc lâm môn (Năm phúc vào cửa), Phục kỳ thủy (Trở về cội nguồn), Ẩm hà tư nguyên (Uống nước nhờ nguồn), Gia môn khang thái (Nhà cửa yên vui),...
Cách treo câu đối hoành phi
Như đã nói ở trên, bàn thờ gia tiên là nơi con cháu lập nên để tri ân tưởng nhớ tổ tiên và những người đã khuất. Trong những ngày giỗ lễ, những ngày đầu tháng, ngày rằm hay các ngày vui trong gia đình hay khi có các công việc quan trọng đều thắp hương, dâng hoa quả hay làm cơm thể hiện lòng biết ơn tổ tiên đã phù hộ cũng như bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên. Vào những ngày lễ lớn như ngày Tết, theo phong tục còn có trang trí và bày trí thêm mâm ngũ quả, hoa đào hoa mai theo tục lệ truyền thống. Ngũ quả tượng trưng cho kim mộc thủy hỏa thổ, tượng trưng cho sự vận động tự nhiên của vạn vật, vừa thống nhất vừa đối lập tạo nên sự hài hòa của đất trời. Bàn thờ tổ tiên luôn phải được nhang khói và vệ sinh thường xuyên, khi nhang khói hay vệ sinh tránh làm động bát hương ảnh hưởng đến hòa khí, tài lộc và sức khỏe. Mong rằng qua bài viết này các gia đình có thể nắm rõ hơn về tục lệ thờ cúng tổ tiên của dân tộc.
.jpg)
