Đôi câu đối “Tình để lại hai chục năm châu huyện – Cây tiếng lâu trăm kiếp trọn quê nhà” nhấn mạnh sự gắn bó lâu dài và tầm ảnh hưởng bền vững của con người đối với quê hương và cộng đồng.
- Vế trên – “Tình để lại hai chục năm châu huyện”: Ý nói mối tình, nghĩa cử, công đức hay danh tiếng của một người đã để lại dấu ấn trong cộng đồng suốt khoảng hai mươi năm, trải dài khắp châu huyện.
- Vế dưới – “Cây tiếng lâu trăm kiếp trọn quê nhà”: Hình ảnh cây đại thụ tượng trưng cho sự lưu truyền, tiếng thơm muôn đời, minh chứng cho những việc làm, đức hạnh hay tên tuổi được bảo tồn bền lâu, “trọn quê nhà” nghĩa là vẫn luôn gắn bó và ảnh hưởng tốt đẹp đến nơi sinh ra, đất nước.
Đôi câu đối ca ngợi những công đức, hành động hay đức hạnh của một con người được cộng đồng ghi nhớ và tôn vinh, nhấn mạnh sự bền lâu, ảnh hưởng sâu sắc qua nhiều thế hệ. Đây cũng là lời nhắc nhở hậu thế giữ gìn, trân trọng và tiếp nối những giá trị ấy.
1. Vế trên: “Tình để lại hai chục năm châu huyện”
-
“Tình để lại” nói đến ân tình, nhân nghĩa, công đức của người đã mất, vẫn còn được lưu truyền, ghi nhớ.
-
“Hai chục năm” không chỉ là con số, mà mang nghĩa một quãng đời tận tụy, gắn bó, tượng trưng cho thời gian cống hiến dài lâu.
-
“Châu huyện” chỉ địa phương, vùng đất, nơi người ấy đã sống, làm việc, giúp dân, hành thiện.
→ Cả vế mang nghĩa:
Tình người, công đức của ông còn in đậm trong lòng dân khắp hai mươi năm, vang vọng khắp các châu huyện.
2. Vế dưới: “Cây tiếng lâu trăm kiếp trọn quê nhà”
-
“Cây tiếng” là cách nói ẩn dụ cho danh tiếng, nhân cách, đạo hạnh, giống như “cây cao bóng cả” – biểu tượng của người đức độ.
-
“Lâu trăm kiếp” là lời ca ngợi sự trường tồn, danh thơm còn mãi qua nhiều đời.
-
“Trọn quê nhà” nói lên niềm tự hào của quê hương, nơi ghi nhớ và tôn kính người đã tạo danh giá cho làng xóm.
→ Nghĩa của vế này:
Danh tiếng của người như cây cao bóng cả, sống mãi trong lòng trăm đời con cháu quê hương.
Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, câu đối thường dùng hình ảnh thiên nhiên và thời gian để ca ngợi công đức và ghi dấu ấn của con người. Ở đây, “hai chục năm” và “trăm kiếp” là cách nhấn mạnh sự lâu dài, còn “cây tiếng” tượng trưng cho danh vọng, uy tín, hay di sản tinh thần được lưu truyền bền lâu trong cộng đồng và gia tộc.
