Nhiều gia đình khi dựng nhà 3 gian để thờ cúng tổ tiên thường muốn tạo điểm nhấn cho gian thờ trung tâm bằng cách nâng phần dạ cửa phía trên (thanh ngang trên đầu cửa) cao hơn 2 bên khoảng 10–15cm. Tuy nhiên, theo kiến trúc truyền thống, cần cân nhắc kỹ vì có thể làm mất cân đối không gian thờ và phạm “sát ý” trong bố cục cổ. Trong kiến trúc cổ Việt Nam, đặc biệt là nhà thờ họ và nhà gỗ 3 gian, “dạ cửa” là phần xà ngang phía trên cửa ra vào thường làm đồng bộ giữa 3 gian mang ý nghĩa cân bằng âm dương tạo sự hài hòa và thống nhất giữa các gian:
- Gian giữa là trung tâm – nơi đặt bàn thờ tổ tiên thể hiện sự tôn nghiêm.
- 2 gian bên là nơi phụ trợ, tiếp khách hoặc sinh hoạt.
Tuy nhiên, dù gian giữa là gian thờ, các cụ xưa vẫn không làm dạ cửa giữa cao hơn 2 bên. Mọi cửa nghi môn đều cần sự cân bằng và đối xứng, tránh “trên lệch dưới nghiêng” – biểu hiện của sự thiếu hòa khí trong gia đạo.
Có thể bạn đang tìm:
Vì sao không nâng dạ cửa giữa cao hơn 2 bên
Các thợ mộc truyền thống và nhà nghiên cứu phong thủy dân gian, nâng dạ cửa giữa cao hơn 2 bên là không đúng quy cách. Nguyên nhân:
- Phạm sát ý: Cửa giữa là cửa chính, nếu dạ cửa cao hơn 2 bên, hình thế “chủ lấn khách” dễ mất hòa khí giữa các thành viên trong gia đình.
- Phá thế cân bằng âm dương: Nhà 3 gian tượng trưng cho Tam tài (Thiên – Địa – Nhân). 3 cửa bằng nhau thể hiện sự hài hòa. Khi dạ cửa giữa cao, thế cân đối bị phá vỡ.
- Trái quy chuẩn kiến trúc cổ: Các ngôi nhà gỗ cổ, kể cả kiến trúc cung đình, đình chùa, từ đường đều làm 3 dạ cửa bằng nhau, chỉ điều chỉnh ngưỡng dưới (bậc cửa) để tăng tính trang nghiêm.
Nếu muốn tạo điểm nhấn cho gian thờ tổ tiên mà vẫn giữ đúng phong thủy, bạn có thể:
- Giữ 3 dạ cửa trên bằng nhau tạo thế cân đối.
- Nâng ngưỡng dưới của gian giữa cao hơn một chút (khoảng 5–10cm) để khi bước vào gian thờ, người phải cúi nhẹ đầu – biểu trưng cho sự cung kính với tổ tiên.
- Chạm trổ hoa văn ở dạ cửa giữa tinh tế hơn ví dụ long – ly – quy – phượng hoặc văn án “Phúc Lộc Thọ” để tạo sự uy nghi mà không cần thay đổi chiều cao.
Cách xử lý trên vừa giữ đúng phong thủy cổ truyền vừa thể hiện được sự trang trọng, tôn kính đối với gian thờ trung tâm.
Kiến trúc nhà gỗ truyền thống, dạ cửa phía trên nên làm bằng nhau để bảo toàn thế cân bằng âm dương. Nếu muốn tạo sự khác biệt cho gian thờ, chỉ nên nâng ngưỡng cửa dưới, tuyệt đối không nâng dạ cửa giữa cao hơn 2 bên. Ý tưởng thiết kế Dạ Cửa Gian Giữa Cao Hơn 2 Bên tuy mang yếu tố thẩm mỹ hiện đại nhưng lại trái với quy phạm cổ và không hợp phong thủy. Vì vậy, nên lắng nghe ý kiến thợ mộc có kinh nghiệm, đảm bảo ngôi nhà 3 gian vừa đẹp vừa giữ được hồn truyền thống và sự tôn nghiêm.
