Theo ghi chép, trong Nam xưa ngoài khám thờ (hay còn gọi là khánh thờ) còn có giường thờ là bộ ngựa hay di-văng kê phía sau hương án, dùng để bày biện đồ cúng hoặc đóng vai trò thực án phục vụ nghi lễ thờ cúng tổ tiên. Giường thờ được xem là phần quan trọng trong thờ tự thể hiện nét văn hóa cổ truyền của người Việt, đặc biệt là ở các gia đình và từ đường lớn có nghi thức tế lễ trang trọng.
Khám thờ và giường thờ thuộc thời kỳ nào ?
Hiện chưa có thông tin xác định chính xác về niên đại của kiểu giường thờ. Tuy nhiên, qua quan sát có thể nhận thấy loại giường thờ từng xuất hiện phổ biến trong Nam xưa, đặc biệt ở các gia đình khá giả và từ đường của những dòng họ lớn. Trải qua thời gian, kiểu dáng và chi tiết chạm khắc có thể thay đổi nhưng hình thức và công năng cơ bản của giường thờ vẫn được giữ nguyên, trở thành một phần của di sản tín ngưỡng Việt Nam được bảo tồn.
Có thể bạn đang tìm:
Giường thờ phổ biến ở đâu?
Giường thờ chủ yếu phổ biến ở các vùng Nam Bộ và một số nơi miền Trung, nơi tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên được gìn giữ sâu sắc và bền bỉ là biểu tượng văn hóa đặc trưng, phản ánh đời sống tâm linh và quan niệm về gia đạo, sự gắn bó giữa con cháu với tổ tiên. Ở nhiều ngôi nhà thờ họ, từ đường hoặc đình làng, giường thờ vẫn được bảo tồn như một phần không thể thiếu trong thờ tự, góp phần lưu giữ giá trị truyền thống và bản sắc văn hóa dân tộc. Giường thờ là nét độc đáo trong kiến trúc và nghi lễ thờ cúng truyền thống của người Việt. Nó không chỉ mang giá trị vật chất trong bày biện tế lễ mà còn chứa đựng ý nghĩa tinh thần sâu sắc về sự an nghỉ, tưởng niệm và tôn kính tổ tiên. Sự tồn tại của giường thờ qua nhiều thế kỷ thể hiện lòng hiếu đạo, tinh thần “uống nước nhớ nguồn” và sức sống bền vững của văn hóa thờ cúng trong đời sống dân tộc Việt Nam.
Khám thờ có cánh cửa không?
Trong nhiều trường hợp, khám thờ truyền thống không có cánh cửa giúp dễ dàng đặt bài vị, đồ lễ và thuận tiện cho dâng hương, lễ bái. Cấu trúc không cửa còn mang ý nghĩa biểu tượng cho sự kết nối giữa thế giới tâm linh và trần thế để tổ tiên có thể “nhận” lễ vật của con cháu mà không bị ngăn cách. Tuy nhiên, ở một số địa phương, người ta vẫn làm khám thờ có cửa đóng mở tùy cách bài trí riêng của mỗi gia đình.
Đặt giá gương lên ngai hay ỷ thờ được không?
Đặt giá gương trực tiếp lên ngai hoặc ỷ thờ là không đúng theo lối cổ truyền. Ngai và ỷ thờ vốn là nơi đặt bài vị hoặc linh vị tổ tiên mang tính tôn nghiêm và cố định, không nên bày vật khác lên trên. Giá gương nếu có, cần được kê ở vị trí riêng, phù hợp với bố cục từ đường để bảo đảm sự hài hòa, trang trọng và đúng phong thủy. Bố trí hợp lý thể hiện sự hiểu biết, cẩn trọng và lòng thành kính đối với tổ tiên trong nghi lễ thờ cúng.
Giường thờ liên quan gì đến câu nói “Sống nghỉ ngơi trong giường, chết cũng nghỉ ngơi trong giường”?
Câu nói Sống nghỉ ngơi trong giường, chết cũng nghỉ ngơi trong giường thể hiện quan niệm dân gian về sự tuần hoàn giữa đời sống và cái chết đều gắn với không gian nghỉ ngơi và sự tôn nghiêm. Giường là nơi con người an nghỉ khi sống và khi mất đi, linh hồn cũng được an vị nơi giường thờ — biểu tượng cho chốn nghỉ ngơi cuối cùng của tổ tiên. Giường thờ vì vậy vừa mang ý nghĩa vật chất trong bày biện lễ vật vừa là biểu tượng tinh thần về sự gắn kết giữa dương gian và âm giới thể hiện lòng hiếu kính, tưởng niệm của con cháu đối với bậc tiền nhân.
