Khi nào nên dùng bàn thờ có cấp

Cách lựa chọn bàn thờ phù hợp

Trên bàn thờ thường bày nhiều vật phẩm như đỉnh đồng, ngai thờ, mâm bồng, đài nến, bát hương… phục vụ việc thờ cúng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đặt bàn thờ sao cho hợp lý, hoặc hiểu rõ “bàn thờ có cấp” là gì. Hôm nay, Đồ thờ Canh Nậu sẽ chia sẻ khi nào nên dùng bàn thờ có cấp và cách bài trí vật phẩm đúng phong thủy.

Bàn thờ có cấp là gì?

Bàn thờ có cấp được thiết kế “trong cao, ngoài thấp”, giúp các vật phẩm như đỉnh đồng, ngai thờ được phân theo từng tầng, nổi bật và dễ quan sát.
Tùy nhu cầu mỗi gia đình, bàn thờ có thể bày đủ bộ đồ thờ hoặc chỉ những vật phẩm cơ bản. Khi chọn bàn thờ, cần dựa vào mục đích sử dụng và diện tích phòng thờ.

Ví dụ:

• Bàn thờ mặt phẳng: Đỉnh đồng hoặc vật thờ đặt phía trong dễ bị che khuất.

• Bàn thờ giật cấp: Các vật phẩm được nâng cao, dễ nhìn và tạo sự trang nghiêm.

Sự đa dạng về cấp: bàn thờ 1 cấp, 2 cấp, 3 cấp

Trên thị trường, cũng như tại đồ thờ Canh Nậu, thường có bàn thờ 1 cấp, 2 cấp hoặc 3 cấp như các bạn thấy.

Bàn thờ 1 cấp

• Vật phẩm thường dùng: bát hương, mâm bồng, cốc nước.

• Với bàn thờ 1 cấp, thường chỉ để ít vật phẩm, chủ yếu là bát hương và mâm bồng, cốc nước đặt phía trước.

• Kích thước phổ biến: chiều sâu 97 cm hoặc 1,07 m.

• Do diện tích nhỏ, bàn thờ 1 cấp thường hạn chế không gian sử dụng.

• Đỉnh đồng (nếu có) nên được kê cao hơn bát hương bằng miếng gỗ cao khoảng 10 cm để tạo sự tôn nghiêm.

• Với chiều sâu 1,07 m, đỉnh đồng đặt phía trong thường có đường kính khoảng 30-35 cm, tương đương 60-75 cân.

• Diện tích còn lại phía ngoài khá chật, chỉ khoảng 70 cm, trong khi bát hương thường cao khoảng 20 cm, tạo sự hạn chế khi bày mâm cúng trong ngày lễ, Tết.

• Giải pháp: đặt thêm bàn cơm riêng bên dưới để tiện cho việc bày mâm cúng trong các dịp đặc biệt.

Bàn thờ 2 cấp (bàn nhị cấp)

Với hàng án gian thờ làm Nhị cấp:

• Phù hợp với gia đình có không gian phòng thờ nhỏ hoặc muốn tiết kiệm chi phí.

• Thường làm chiều sâu tối thiểu 1,07 m, nhưng khuyến nghị nên từ 1,17 m đến 1,27 m để tiện lợi hơn. Chiều rộng tối thiểu phải từ 1,17 m trở lên.

• Cấp thứ 2 thường rộng từ 20 cm (tối thiểu) đến 38 cm (phổ biến). Cấp dưới (mặt bàn) phải dài khoảng 2,17 m hoặc 1,97 m hoặc dài hơn.

• Cấp làm trên ít nhất phải cao từ 20 cm, hoặc 38-40 cm để thờ ngai thờ, lư hương, đỉnh đồng. Vật phẩm đặt trên cấp 2 có thể là ngai thờ, đỉnh đồng hoặc ảnh thờ, nhằm tạo sự nổi bật so với bát hương đặt cấp dưới.

• Việc bố trí cần tuân thủ nguyên tắc "trong cao ngoài thấp, 2 bên cân đối".

• Bàn nhị cấp cũng cho phép để được mâm cơm cúng ngoài cùng một cách thoải mái.

Ví dụ bàn dài 1,97 m, rộng 0,97 m, cấp rộng 40 cm thì bên ngoài chỉ còn khoảng 50 cm, nên vật phẩm thờ cúng rất nhỏ, không đủ diện tích, đặc biệt ngày lễ Tết. Do đó, nếu làm bàn thờ Nhị cấp, các bác phải làm chiều rộng từ 1,17 m trở lên.

Bàn thờ 3 cấp

• Thích hợp cho phòng thờ lớn, từ đường hoặc nhà thờ họ.

• Kích thước chiều sâu phổ biến tối thiểu là 1,27 m, có thể mở rộng lên 1,37 m, 1,47 m hoặc 1,57 m tùy không gian và nhu cầu sử dụng. Tam cấp to hơn, dài hơn, có nhiều cấp hơn.

• Các cấp có kích thước: cấp trên rộng khoảng 38 cm, cấp dưới khoảng 69 cm (kích thước phủ bì). Chiều rộng tối thiểu từ 1,57 m. Cấp 2 rộng từ 70 cm trở lên. Chiều cao cấp phổ biến 18-20 cm, có thể lên đến 40 cm tùy từng nhà. Nếu thờ ảnh, bài vị nhẹ thì không sao. Nếu thờ ngai thờ, lư hương đỉnh đồng nặng 15-30 kg thì trong 3-4 năm các điểm chân dễ bị ốn xuống, dẫn đến nứt bàn thờ. Các bác nên làm cấp dày, chắc chắn bằng ván 2 lớp để bền vững.

• Thiết kế đảm bảo đủ không gian cho đỉnh đồng, ngai thờ, bát hương, mâm bồng, đài nến, đồng thời tuân thủ phong thủy.

• Tất cả kích thước đều được đo đạc theo thước Lỗ Ban, đảm bảo chuẩn phong thủy với các cung tốt như Tiến Bảo.

Giải pháp nâng cấp và mở rộng bàn thờ có cấp

Khi làm giật cấp, các bác phải trao đổi kỹ với nhà xưởng để chọn số đo đẹp nhất, khoảng cách đều nhau để có bàn thờ gia tiên giật cấp đẹp và thuận tiện.

• Các cấp bàn thờ thường làm rời và đặt trực tiếp lên mặt bàn để dễ tháo lắp, di chuyển.

• Khi muốn tăng diện tích sử dụng hoặc bổ sung cấp mới, có thể làm thêm cấp phụ và dùng xích đồng hoặc vít cố định vào tường.

• Phần cấp dưới nên làm bằng ván tràn để tăng độ chắc chắn.

• Phần vế hông làm xuyên suốt để tạo cảm giác liền mạch, thẩm mỹ.

• Giải pháp này giúp mở rộng diện tích mặt bàn mà vẫn giữ nguyên kiểu dáng và tính thẩm mỹ của bàn thờ có cấp.

Cách làm bàn thờ có cấp chuẩn và chắc chắn

• Nên làm các cấp đặt trên mặt bàn để thuận tiện bài trí.

• Phần cấp dưới làm bằng ván tràn tăng độ cứng vững.

• Phần vế hông làm liền mạch tạo sự thống nhất và đẹp mắt.

• Đảm bảo nguyên tắc phong thủy và công năng sử dụng.

Ưu điểm của sập thờ Nhị cấp và Tam cấp

Với sập thờ Nhị cấp, khi các bác đặt đỉnh đồng hay khung ảnh lên cấp trên sẽ tạo nên sự nổi bật, rất đẹp mắt. Tương tự, với sập thờ Tam cấp, các đồ thờ được xếp trên từng cấp rõ ràng, phân tách rõ ràng giữa các loại đồ, ví dụ ngai thờ, đỉnh đồng cách nhau khoảng 20cm, giúp tổng thể bàn thờ nhìn rất trang nghiêm và đẹp hơn.

Cách bài trí sập thờ Nhị cấp

Với sập thờ Nhị cấp, thường các bác sẽ đặt đỉnh đồng trên cấp cao hơn, có thể cao khoảng 20cm, giúp đồ thờ nổi bật hơn và trông rõ ràng, đẹp mắt.

Phần mặt bàn phía dưới phẳng có thể để bát hương, hoa quả tùy theo gia đình, nhưng mỗi khu vực nên được bài trí rõ ràng, không lẫn lộn, tạo sự cân đối và hài hòa cho bàn thờ.

Cách bài trí sập thờ Tam cấp

Sập thờ Tam cấp có ba cấp: một mặt bàn chính bên dưới và hai cấp bên trên.

• Cấp cao nhất (cấp thứ ba) thường để ngai thờ hoặc khám thờ.

• Cấp thứ hai để đỉnh đồng.

• Mặt bàn chính bên dưới để bát hương và hoa quả.

Nếu bàn thờ rộng rãi, các bác còn có thể để thêm mâm cơm bên hai cạnh bàn, tùy theo nhu cầu và không gian của gia đình.

Lưu ý khi lựa chọn bàn thờ

Khi làm cấp bàn thờ, các bác phải nói rõ với nhà xưởng mình muốn thờ gì: ngai thờ, ảnh cụ, bài vị hay lư hương đỉnh đồng trên cấp. Nhà xưởng sẽ tư vấn và điều chỉnh kích thước, độ rộng, độ chắc chắn phù hợp.

Việc bài trí đồ thờ phụ thuộc nhiều vào phong thủy và sở thích của từng gia đình. Đồ thờ thường được chia cấp rõ ràng: ngai thờ hoặc bình đồng ở cấp cao nhất, đỉnh đồng cấp giữa, hoa quả, hoa cắm ở cấp thấp nhất.

Nhiều gia đình cũng có thể đặt khung ảnh, pho tượng trên cấp cao nhất tùy theo nhu cầu, ví dụ như em từng làm cho chú đặt pho tượng ông Thổ trên cấp bàn cao nhất.

• Phải dựa vào diện tích phòng thờ và nhu cầu đặt các vật phẩm để chọn bàn thờ phù hợp (một cấp, hai cấp hay ba cấp).

• Ưu tiên các kích thước phù hợp để đảm bảo công năng và phong thủy tốt nhất.

• Với diện tích nhỏ, nên chọn bàn thờ kích thước hợp lý và có thể bổ sung bàn cơm riêng để bày mâm cúng.

• Với phòng thờ lớn, có thể chọn bàn ba cấp với kích thước mở rộng để thoải mái bài trí.