Các chi tiết của ngai thờ không?
Quan sát hình ảnh, dễ nhận thấy bàn thờ mang vẻ mộc mạc và giản dị, đậm nét truyền thống Việt. Các chi tiết không quá cầu kỳ, phản ánh tinh thần “trọng tâm hơn hình” trong tín ngưỡng dân gian. Dựa trên cấu trúc và hình dáng, vật phẩm chính trên bàn thờ không hoàn toàn là ngai thờ, mà đúng hơn nên gọi là “kỷ thờ” – một dạng vật phẩm nhỏ, dùng để đặt linh vị hoặc bài vị thể hiện lòng thành kính và nét chân thật trong văn hóa thờ cúng của người Việt.
Ngai thờ cổ xưa có đặc điểm gì nổi bật?
Ngai thờ cổ, đặc biệt là từ thời Lê trở đi, nổi bật bởi hình thức uy nghi mà thanh nhã. Cấu trúc của ngai luôn chắc chắn, cân đối, tượng trưng cho sự ổn định và trật tự trong dòng họ. Khác với suy nghĩ ngai phải được chạm khắc cầu kỳ, ngai thờ xưa thường tinh giản, thể hiện vẻ đẹp qua tỷ lệ hài hòa và tinh thần trang nghiêm. Đây là vật phẩm trung tâm trên bàn thờ gia tiên, biểu trưng cho quyền uy của tổ tiên và người đứng đầu dòng họ, đồng thời thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của người Việt.
Sự khác nhau giữa ghế thờ, ỷ thờ và ngai thờ là gì?
Ba loại vật phẩm ghế thờ, ỷ thờ và ngai thờ tuy có công năng tương tự nhưng khác nhau về vị thế và ý nghĩa biểu trưng:
- Ghế thờ: Là vật dùng để đặt linh vị, tượng thờ hoặc bài vị, có nhiều hình thức khác nhau tùy không gian thờ.
- Ỷ thờ (bành ỷ hoặc cỗ ỷ): Là loại ghế thờ thấp hơn ngai, thường dùng trong ban thờ phụ hoặc nhà con thứ, thể hiện lòng hiếu kính mà không vượt quá tôn ti trật tự gia phong.
- Ngai thờ: Dành riêng cho nhà trưởng hoặc trưởng tộc, mang tính tôn nghiêm cao nhất. Ngai thờ được xem là biểu tượng của uy quyền, dòng dõi và đạo lý thờ tự trong mỗi gia đình, dòng họ.
Khi bài trí ghế thờ hoặc ngai thờ, cần lưu ý điều gì để đúng phong tục?
Bài trí bàn thờ phải tuân theo nguyên tắc “trung – cao – chính”, tức là vật phẩm quan trọng như ngai thờ hoặc ghế thờ phải đặt ở vị trí trung tâm, hướng ra phía trước và cao hơn các vật phẩm khác. Ngoài ra, cần đảm bảo sự cân đối, trang nghiêm và sạch sẽ.
- Nhà trưởng nên đặt ngai thờ ở vị trí chính giữa để tôn vinh tiên tổ.
- Nhà con thứ hoặc các bàn thờ phụ có thể sử dụng ỷ thờ hoặc kỷ thờ để phù hợp không gian và giữ được tính tôn kính.
Điều quan trọng nhất không nằm ở sự cầu kỳ hay kích thước, mà ở tấm lòng thành kính và sự trân trọng đối với tổ tiên.
Vì sao ngai thờ thời Lê có thiết kế đơn giản mà vẫn đẹp?
Ngai thờ thời Lê thể hiện phong cách thẩm mỹ đặc trưng của thời kỳ nhà Lê
– giản dị, tinh tế nhưng vẫn toát lên vẻ trang nghiêm. Người xưa coi trọng đạo hiếu và sự cân đối hình khối, nên các chi tiết chạm khắc đều tiết chế, thanh thoát. Mỗi chiếc ngai thờ được tạo tác thủ công với tỉ lệ chuẩn xác, không cần phô trương mà vẫn gợi cảm giác uy nghi, linh thiêng. Chính sự mộc mạc ấy đã tạo nên vẻ đẹp bền vững của ngai thờ cổ – một biểu tượng vượt thời gian cho lòng thành, đạo nghĩa và nề nếp gia phong Việt.
