Tháp rùa Hồ Gươm thờ ai

1. Lịch sử hình thành và nguồn gốc Tháp Rùa

Tháp Rùa nằm trên một gò đất nhỏ giữa lòng Hồ Gươm, nơi loài rùa quý hiếm từng xuất hiện để phơi nắng và đẻ trứng. Chính vì vị trí đặc biệt này mà công trình được gọi là Tháp Rùa, song câu chuyện về lịch sử hình thành và nguồn gốc của tháp vẫn còn nhiều điều bí ẩn chưa được xác thực rõ ràng. Theo các tài liệu như Cổ tích và thắng cảnh Hà Nội của Doãn Kế Thiện và Lịch sử thủ đô Hà Nội của Trần Huy Liệu, Tháp Rùa được xây dựng vào cuối thế kỷ XIX, khoảng năm 1886, bởi Nguyễn Ngọc Kim, thường gọi là Bá Hộ Kim, với mục đích ban đầu là làm nơi an táng cha mình. Tuy nhiên công trình chỉ dừng lại ở một ngọn tháp ba tầng và việc an táng không thành. Nhiều nghiên cứu hiện đại, trong đó có nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc, cho rằng đây chỉ là truyền thuyết dân gian, còn nhiều điểm chưa chính xác về mặt lịch sử.

2. Tháp Rùa Hồ Gươm thờ ai?

Một câu hỏi thường được đặt ra là Tháp Rùa Hồ Gươm thờ ai. Thực tế chưa có tài liệu chính thức nào ghi rõ, nhưng ban thờ bên trong tháp lại mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Trên tầng ba có một cửa tròn nhỏ hướng về phía Đông, bên trong đặt một bàn thờ không ghi tên bài vị. Có giả thuyết cho rằng bàn thờ này thờ thần Hồ, hoặc thần Kim Quy – vị thần rùa vàng trong truyền thuyết Lý Thái Tổ trả gươm, biểu tượng cho sức mạnh và sự che chở của Hồ Gươm. Một số tài liệu Pháp thế kỷ XIX cũng nhắc tới việc trước khi xây tháp, nơi đây từng có miếu thờ thần Hồ, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có bằng chứng cụ thể để khẳng định thần Hồ đó có phải chính là thần Kim Quy hay không.

3. Kiến trúc và bí ẩn về số tầng Tháp Rùa

Về kiến trúc, Tháp Rùa là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách phương Đông và kiến trúc phương Tây thời Pháp thuộc. Những chi tiết như vòm cửa kiểu Gothic, lan can tầng hai và phần mái gợi hình ảnh trại lính phương Tây, nhưng trên chóp đỉnh lại thể hiện rõ nét truyền thống Á Đông. Tháp có ba tầng chính, trong đó tầng một được chia thành ba gian với bốn cửa thông nhau, tầng hai nhỏ hơn và lùi vào so với tầng một, tầng ba chỉ mở duy nhất một cửa tròn hướng về phía Đông và trên đó khắc chữ “Sơn Tháp”. Phía trên cùng của công trình có dạng vọng lâu, mỗi cạnh dài khoảng hai mét. Chính số tầng và cách bố trí độc đáo này gắn liền với các quan niệm phong thủy cổ truyền, mang lại sự cân đối và hài hòa trong cảnh quan Hồ Gươm.

4. Ý nghĩa văn hóa và biểu tượng của Tháp Rùa