1. Trên ngai thờ nên đặt gì là đúng?
Trên ngai thờ chỉ nên đặt bài vị hoặc hộp tráp gia phả dòng họ. Bày thêm đài rượu, hoa quả hay đồ trang trí khác là không đúng, làm mất sự trang nghiêm. Ngai là nơi hương linh giáng về, cần giữ thanh tịnh tuyệt đối.
2. Ngai và Ỷ khác nhau thế nào?
Ngai có 6 cột trụ, thường chạm rồng hóa long cầu kỳ, tượng trưng quyền uy, dùng để thờ tổ tiên có công lớn, quan chức hoặc thần linh được phong sắc. Ỷ (hay ngai vách) không có cột, chạm hoa văn đơn giản, dùng trong tư gia, nhất là nhà con thứ hoặc gia đình dân thường. Chúng khác nhau về cấu tạo, hình thức và thứ bậc thờ tự.
3. Ai được phép thờ Ngai, ai nên thờ Ỷ?
Ngai chỉ lập ở nhà con trưởng hoặc từ đường dòng họ để thờ vị tổ cao nhất, thờ vua chúa, thần thánh, quan đại thần. Ỷ dùng trong nhà con thứ hoặc gia đình dân thường. Dân thường chỉ nên thờ bằng ỷ, tránh phạm kỵ long vị.
4. Tại sao có người nói “Ngai và Ỷ là một”?
Nhận định Ngai và Ỷ là một chỉ đúng một phần. Một số vùng gọi ỷ là ngai vách, nhưng theo nguyên tắc cổ truyền, ngai có cột trụ và tay rồng, ỷ chỉ có vách, không trụ, thứ bậc thấp hơn.
5. Tại sao có nơi để 4 đài rượu trước ngai?
Bày 4 đài rượu trước ngai là không chính xác. Thông thường chỉ bày 3 đài tượng trưng cho tam tài (Thiên – Địa – Nhân). Đặt 4 đài hoặc đặt trực tiếp lên ngai là thói quen hiện đại, làm mất tính biểu tượng cổ truyền.
6. Vì sao không nên đặt hoa quả, rượu, trầu lên ngai?
Ngai là vị trí tối linh, tượng trưng cho ngai ngự của tổ tiên hoặc thần linh. Chỉ nên để trống hoặc đặt bài vị, tráp gia phả. Đồ lễ chỉ đặt trên bàn thờ phía trước ngai, tránh xâm phạm không gian linh vị.
7. Khi nào dùng Ngai cột, khi nào dùng Ngai vách (Ỷ)?
Ngai cột (6 trụ) dùng ở từ đường, nhà con trưởng, dòng họ lớn, thờ tổ tiên chung hoặc người được phong thần. Ỷ dùng trong gia đình dân thường hoặc chi nhánh nhỏ, nơi thờ tổ tiên trực hệ. Dùng sai loại ngai sẽ phạm quy ước cổ và không hợp phong tục.
8. Vì sao một số họ không được thờ Hạc hoặc Tứ Linh?
Tứ Linh và Hạc chỉ dành cho hoàng tộc, thần thánh hoặc người được phong sắc. Dòng họ dân thường chỉ dùng đỉnh đồng, đèn nến, tránh chạm Tứ Linh để giữ khiêm cung và đúng phép tổ tông.
9. Làm thế nào để bài trí bàn thờ đúng truyền thống?
Giữ cân đối giữa kích thước ngai hoặc ỷ và bài vị; không đặt đồ cúng lên ngai; sử dụng đúng loại ngai theo vai vế gia đình; tránh trạm khắc long, phượng, hổ phù nếu tổ tiên là dân thường; đảm bảo không gian thờ nghiêm trang, sạch sẽ.
