Nghi lễ rút tỉa chân nhang là một trong những phong tục truyền thống mang đậm dấu ấn văn hóa và tâm linh của người Việt. Đây không chỉ là dọn dẹp bàn thờ, mà còn thể hiện lòng biết ơn, sự thành kính đối với tổ tiên và các đấng linh thiêng, đồng thời cầu mong bình an, may mắn và hanh thông cho cả gia đình trong năm mới. Rút tỉa chân nhang mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, giữ gìn không gian thờ cúng thanh tịnh, nơi kết nối giữa cõi trần và thế giới tâm linh, thể hiện sự kính trọng của gia chủ. Đồng thời, nghi lễ rút tỉa chân nhang còn giúp tẩy trừ uế khí, xua đi năng lượng cũ, đón vận khí mới, và nhắc nhở con cháu luôn ghi nhớ công ơn tổ tiên.
Hướng dẫn thực hiện nghi lễ rút tỉa chân nhang đúng cách
Để thực hiện nghi lễ rút tỉa chân nhang đúng cách, gia chủ cần chuẩn bị từ tâm thế đến vật dụng. Trước tiên, nên tắm rửa sạch sẽ, mặc trang phục chỉnh tề và giữ thân – khẩu – ý thanh tịnh. Chuẩn bị các vật dụng cần thiết như rượu trắng, gừng tươi để lau bát hương, khăn sạch, vải khô, chậu nước và một bộ đồ lễ đơn giản gồm hoa quả, trầu cau và nén hương. Trước khi rút chân nhang, gia chủ nên thắp hương và đọc văn khấn xin phép tổ tiên, thần linh cho phép dọn dẹp và tỉa chân nhang, thể hiện sự kính cẩn và không tự ý động chạm vào không gian linh thiêng. Khi hương tàn, nhẹ nhàng dùng tay sạch hoặc găng tay rút từng chân nhang ra khỏi bát hương, để lại một số lượng lẻ như 3, 5 hoặc 7 chân nhang tùy theo phong tục địa phương, đồng thời dùng khăn đã nhúng nước rượu gừng để lau chùi bát hương và khu vực bàn thờ. Chân nhang đã rút không được vứt tùy tiện mà nên hóa trong lửa sạch, sau đó thả tro xuống sông, suối hoặc nơi đất sạch sẽ, tránh ô uế. Sau khi hoàn tất, gia chủ nên thắp lại ba nén hương để mời tổ tiên chứng giám và cảm ơn sự cho phép.
Những điều cần lưu ý khi rút tỉa chân nhang
Khi thực hiện nghi lễ, cần lưu ý chọn thời điểm phù hợp, phổ biến nhất là ngày 23 tháng Chạp – sau lễ cúng ông Công ông Táo, hoặc các ngày thanh tịnh khác tùy điều kiện gia đình. Tuyệt đối không tự ý di chuyển bát hương nếu không có hướng dẫn của người hiểu biết hoặc sư thầy, nhằm giữ sự ổn định trong phong thủy và tâm linh. Gia chủ cũng cần giữ tâm thanh tịnh, không nói tục, cãi vã hay làm ô uế quanh khu vực thờ cúng.
Nghi lễ rút tỉa chân nhang không chỉ là dọn dẹp bàn thờ mà còn là cách người Việt thể hiện lòng hiếu kính, biết ơn tổ tiên và hy vọng một năm mới suôn sẻ, bình an. Dù thực hiện theo phong tục nào, yếu tố quan trọng nhất vẫn là sự thành tâm, giữ cho bàn thờ luôn sạch sẽ, trang nghiêm, qua đó duy trì nét đẹp văn hóa và giá trị tâm linh trong đời sống hiện đại.
