Ngai kiệu trong thờ cúng có những loại nào và công dụng ra sao?
Ngai là gì?
Ngai được nhắc đến là ngai kiệu, một loại ngai được sử dụng trong các nghi lễ, rước lễ hoặc thờ tự. Đây là vật phẩm mang tính biểu trưng cho uy nghi, quyền quý và tôn kính, thường xuất hiện trong các dịp trọng lễ của làng xã hoặc từ đường dòng họ. Ngai kiệu vừa mang giá trị nghi lễ, vừa là biểu tượng tôn vinh vị thế của bậc được thờ phụng, thể hiện sự tôn nghiêm trong không gian thờ cúng truyền thống.
Ngai kiệu có những loại nào và công dụng ra sao?
Ngai kiệu còn được gọi là ngai bành hay bành kiệu, là loại ngai chuyên dùng để rước trong các đám rước, lễ hội hoặc nghi lễ trọng đại. Kiểu dáng của ngai kiệu thường to, có chạm khắc cầu kỳ, sơn son thếp vàng, thể hiện tính linh thiêng và uy nghi. Trong nghi lễ, ngai kiệu được dùng để rước bài vị, thần vị hoặc tượng thờ, tượng trưng cho sự tôn vinh và đón rước linh khí tổ tiên hay thần linh về an vị. Ngai kiệu vì thế không chỉ là vật dụng trong lễ rước mà còn là biểu tượng quyền uy, thể hiện lòng kính trọng của con cháu đối với bậc tiền nhân và thần thánh.
Ngai kiệu có thể sử dụng để thờ tại gia không?
Ngai kiệu hoàn toàn có thể được sử dụng trong không gian thờ tại gia, đặc biệt trong những gia đình có truyền thống thờ tự lâu đời từ thời vua Tự Đức hoặc các triều đại phong kiến trước. Đặt ngai kiệu trong gian thờ thể hiện sự tôn kính và trang trọng, nhất là đối với các gia đình có tổ tiên từng làm quan hoặc giữ chức sắc trong làng xã. Tuy nhiên, khi thờ tại gia, kích thước và trang trí của ngai kiệu thường được giản lược hơn so với ngai dùng trong lễ hội, nhằm phù hợp với không gian và giữ sự cân đối trong bàn thờ.
Ai thường được phép sử dụng ngai kiệu trong gia đình?
Trong phạm vi gia đình, ngai kiệu thường được dùng để thờ các bậc thủy tổ hoặc tổ tiên từng có công trạng lớn, giữ vai trò quan trọng trong dòng họ hoặc xã hội. Thông thường, những gia đình có gốc gác quan lại hoặc chức sắc mới sử dụng ngai kiệu làm vật thờ chính. Thờ ngai kiệu trong nhà cần dựa trên truyền thống dòng họ và sự tôn nghiêm, tránh lạm dụng để không làm mất đi ý nghĩa thiêng liêng của vật phẩm. Ngai kiệu mang tính biểu tượng cao, thể hiện lòng thành kính, sự tưởng nhớ và tôn vinh nguồn gốc tổ tiên, đồng thời nhắc nhở con cháu gìn giữ nề nếp và đạo lý gia phong.
Ngai kiệu là vật phẩm có giá trị văn hóa, tín ngưỡng và thẩm mỹ sâu sắc trong nghi lễ truyền thống của người Việt. Dù được dùng trong lễ hội hay thờ tự tại gia, ngai kiệu luôn mang ý nghĩa tôn nghiêm, biểu trưng cho sự kính ngưỡng và lòng biết ơn đối với tổ tiên, thần linh. Sử dụng ngai kiệu cần phù hợp với hoàn cảnh, không gian và truyền thống của mỗi dòng họ để gìn giữ trọn vẹn giá trị tâm linh và văn hóa cổ truyền.
