Cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp hằng năm là một nghi lễ quan trọng trong dịp Tết Nguyên Đán. Lễ cúng thường chuẩn bị ba con cá chép tượng trưng cho ba vị Táo Quân (Táo ông, Táo bà và Thổ Công). Gia đình có thể dùng cá thật để thả ra sông hồ hoặc cá giấy để hóa vàng, tùy theo điều kiện. Điều quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính, tránh chuẩn bị quá nhiều gây lãng phí và ảnh hưởng đến môi trường.
Về nơi thực hiện nghi lễ, theo quan niệm dân gian:
-
Ông Công (Thổ Công) cai quản đất đai, nhà cửa nên thường được cúng ở bàn thờ chính trong nhà.
-
Táo Quân trông coi việc bếp núc, vì vậy lễ cúng thường diễn ra ngay tại khu vực bếp.
Lễ cúng ông Công ông Táo là lúc các vị thần “chầu trời”, bẩm báo công việc trong năm của gia đình và cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.
Vậy bàn thờ gia tiên và ông Công có thể thờ chung không?
Thực tế, điều này không có quy định bắt buộc, mà phụ thuộc vào từng vùng miền và phong tục tín ngưỡng. Có nơi thờ chung trên cùng một bàn thờ, có nơi lại lập riêng.
Cách thờ ông Công ở từng miền
-
Miền Bắc: Phổ biến nhất là thờ chung ông Công cùng gia tiên trên một bàn thờ. Thông thường bàn thờ gia tiên có từ 3–5 bát hương, trong đó bát hương chính giữa thờ thần linh (Thổ Công, Táo Quân, Ngũ Phương, Phúc Đức Tôn Thần…). Ngoài ra, nhiều gia đình còn lập thêm bàn thờ Phật ở vị trí cao hơn. Cách bố trí này vừa thuận tiện, vừa thể hiện sự tôn kính với cả thần linh và tổ tiên.
-
Miền Trung và Miền Nam: Ở các vùng này, nhiều gia đình tách riêng bàn thờ ông Địa – Thần Tài đặt dưới đất hoặc gần cửa ra vào. Trên bàn thờ thường có tượng Thổ Công, Thần Tài, ba hũ gạo – muối – nước, lư hương, lọ hoa, mâm bồng và các vật phẩm phong thủy. Phong tục này xuất phát từ tín ngưỡng thờ Thần Tài – Thổ Địa để cầu may mắn, tài lộc trong kinh doanh và cuộc sống.
Vậy, bàn thờ gia tiên và ông Công có thể thờ chung không? Câu trả lời là có, nếu gia đình theo phong tục miền Bắc; còn ở miền Nam, miền Trung thường tách riêng. Điều cốt lõi trong thờ cúng không phải cách bày trí giống nhau, mà chính là lòng thành kính và sự tôn trọng truyền thống. Mỗi vùng miền có tập quán riêng, gia đình có thể linh hoạt lựa chọn để phù hợp với văn hóa và điều kiện thực tế.
