Nét văn hóa đặc trưng của người Việt
Tục lệ cúng ông Công, ông Táo là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Việt mỗi dịp Tết đến xuân về. Mỗi năm, vào ngày 23 tháng Chạp theo lịch Âm, người dân Việt lại rộn ràng chuẩn bị lễ vật, dâng hương và thả cá chép, tiễn Táo quân về thiên đình làm nhiệm vụ báo cáo với Ngọc Hoàng.
Ý nghĩa tín ngưỡng thiêng liêng
Không có tài liệu xác định chính xác thời điểm hình thành nghi lễ này, chỉ biết rằng đây là một tín ngưỡng dân gian đã tồn tại qua nhiều thế hệ và ăn sâu vào đời sống văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Ba vị thần giữ lửa gia đình
Lễ tiễn ông Công, ông Táo xuất phát từ một truyền thuyết dân gian lâu đời. Theo đó, ông Công là thần cai quản đất đai trong nhà, còn ông Táo là ba vị thần lo việc bếp núc, giữ cho ngọn lửa gia đình luôn ấm cúng.
Sứ giả của Thiên đình
Họ được coi là các vị sứ giả của Ngọc Hoàng, có nhiệm vụ ghi chép lại mọi hành động, việc thiện và điều chưa tốt của nhân gian suốt một năm, rồi cưỡi cá chép về trời vào ngày 23 tháng Chạp để tâu trình.
Thần quyết định phúc họa
Với niềm tin dân gian, ba vị Táo quân có quyền định đoạt sự may rủi, điều tốt đẹp hay tai ương cho gia chủ, dựa vào hành vi đạo đức và nếp sống của từng người trong gia đình.
Lễ nghi thể hiện khát vọng tốt đẹp
Vì mong muốn một năm mới an khang, nhiều người Việt luôn chuẩn bị lễ tiễn ông Táo với lòng thành và hy vọng những điều tốt lành sẽ đến.
Lễ vật và nghi thức cúng
Mâm lễ truyền thống
Mâm cúng thường bao gồm một bộ mã ông Công và ba bộ mã ông Táo, hương, hoa, mâm cỗ mặn đầy đủ các món truyền thống như xôi, gà luộc, nem, canh măng miến… Tùy điều kiện, nhiều nhà cũng chọn mâm chay để thể hiện tấm lòng.
Thời điểm cúng phù hợp
Lễ cúng ông Công, ông Táo thường diễn ra trước giờ Ngọ ngày 23 tháng Chạp, vì dân gian quan niệm rằng sau giờ này các vị thần đã rời khỏi hạ giới. Một số gia đình cúng vào tối 22 hoặc sáng sớm ngày 23.
Hình ảnh cá chép và ý nghĩa biểu tượng
Cá chép – phương tiện đưa Táo quân về trời
Theo tích xưa, cá chép là sinh vật duy nhất có thể giúp các vị thần vượt Vũ môn về trời. Bởi vậy, người dân thường mua cá sống (hoặc cá giấy) để dâng cúng và sau đó thả phóng sinh xuống sông, thể hiện ước mong Táo quân thuận lợi về trời.
Biểu tượng của sự kiên trì, thành công
Không chỉ là vật tế, hình tượng cá chép còn gắn liền với sự nỗ lực, vượt khó để vươn tới thành công. “Cá vượt Vũ môn” là hình ảnh ẩn dụ cho trí tuệ, đạo đức và chí tiến thủ của con người.
Giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa
Ý nghĩa nhân văn sâu sắc
Lễ tiễn ông Công, ông Táo không chỉ là nghi lễ, mà còn là dịp để mỗi người nhìn lại hành vi của mình trong một năm qua. Trước ngày này, các gia đình thường dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, bày mâm cơm tiễn Táo quân với mong muốn giữ gìn truyền thống, hướng con người sống thiện lương.
Sự khác biệt vùng miền
Tuy phong tục cúng ông Táo tồn tại ở cả ba miền Bắc – Trung – Nam, nhưng mỗi nơi có cách thể hiện khác nhau. Dẫu vậy, điểm chung vẫn là lòng thành kính với vị thần bếp trong nhà.
Những biến tướng cần được điều chỉnh
Hiện nay, một bộ phận người dân đã lệch lạc trong quan niệm khi biến nghi thức này thành dịp để thể hiện sự cầu kỳ, xa hoa quá mức. Nhiều nhà chi tiêu hàng triệu đồng để mua vàng mã với suy nghĩ sẽ được Táo quân phù hộ nếu dâng lễ lớn.
Tục phóng sinh cá – cần đúng cách
Từ góc nhìn Phật giáo, thả cá không chỉ là nghi thức mà còn là hành động từ bi, thể hiện lòng nhân đạo. Mặt khác, nếu làm đúng, thả cá còn góp phần bảo vệ đa dạng sinh học ở các sông, hồ.
Tuy nhiên, việc xả rác bừa bãi, thả cá không đúng cách lại gây ô nhiễm nghiêm trọng cho môi trường. Hành động tốt nếu thực hiện sai có thể phản tác dụng.
Khi phóng sinh, cần chọn cá khỏe mạnh, không bị thương tổn, và thả vào nơi thích hợp. Không nên thả cả túi nylon xuống nước, đồng thời thu gom rác đúng nơi quy định. Mỗi người hãy góp phần bảo vệ môi trường bằng hành động nhỏ nhưng thiết thực.
Tết đến – gìn giữ truyền thống, hướng tới điều tốt đẹp
Khi ngày Tết ông Công, ông Táo cận kề, cũng là lúc năm cũ khép lại. Mong rằng, những hình thức sai lệch sẽ dần được chấn chỉnh, để người dân cùng nhau đón Tết cổ truyền với tinh thần vui tươi, tiết kiệm và đầy ý nghĩa.
BÀN THỜ CANH NẬU - BÀN THỜ SANG TRỌNG ĐẲNG CẤP, THIẾT KẾ SÁNG TẠO DẪN ĐẦU XU HƯỚNG THỊ TRƯỜNG
Điện Thoại: 0936 32 08 32 - 0987 152 648
Website: vach-ngan.com
Email: [email protected]
Xưởng Sản Xuất: thôn 3, Canh Nậu, Thạch Thất, Hà Nội
