Làm đúng và thành tâm trong các bước sẽ giúp công việc thờ cúng trở nên trọn vẹn và mang lại sự bình an, may mắn cho gia đình. Trong tiết Thanh Minh có 3 việc quan trọng mà chúng ta cần làm để đón nhận may mắn bình an và giúp công việc tâm linh trở nên trọn vẹn nhất. Tiết Thanh Minh không chỉ là dịp để tưởng nhớ ông bà tổ tiên mà còn là thời điểm thể hiện lòng hiếu thảo, gắn kết các giá trị tâm linh trong gia đình. Có 3 việc quan trọng mà mỗi gia đình cần chú ý:
Trước khi tiến hành tảo mộ, gia chủ nên chọn giờ đẹp để thắp hương, lau dọn bàn thờ gia tiên, thể hiện sự thành kính. Ví dụ, vào ngày 6 tháng 4 dương lịch (tức 28 tháng 3 âm lịch), bạn có thể lên hương tại bàn thờ trong khung giờ Thìn (7:00 – 9:00 sáng). Sau đó, gia đình có thể di chuyển đến mộ phần để làm lễ tảo mộ vào khung giờ Thân (15:00 – 17:00). Lựa chọn giờ hoàng đạo giúp mọi hoạt động diễn ra suôn sẻ, thuận lợi và mang lại bình an.
Mâm lễ cúng trong ngày Thanh Minh cần được chuẩn bị chỉn chu, phù hợp với phong tục địa phương và điều kiện kinh tế của gia đình. Lòng thành tâm là yếu tố quan trọng nhưng chọn lựa lễ vật đúng chuẩn sẽ giúp buổi lễ trở nên trang nghiêm và ý nghĩa hơn. Gia chủ cần tránh các món ăn không thích hợp, đồng thời cân nhắc các vật phẩm truyền thống như hương, hoa, trái cây, xôi, bánh… để mâm lễ vừa đẹp vừa đúng nghi thức.
Bài văn khấn là phần không thể thiếu trong mỗi nghi lễ Thanh Minh. Thông qua bài văn khấn con cháu gửi gắm những lời cầu bình an, sức khỏe và may mắn tới tổ tiên. Văn khấn có thể đơn giản nhưng cần xuất phát từ tâm, thể hiện lòng hiếu thảo và sự trang nghiêm. Lưu ý rằng bài khấn tại bàn thờ gia tiên và tại mộ phần có thể khác nhau về nội dung và lễ vật đi kèm, nên gia chủ cần chuẩn bị kỹ để tránh nhầm lẫn.
Nếu người Việt Nam ở xa xứ không thể về thăm mộ tổ tiên trong dịp Tết Thanh Minh thì làm gì thay thế?
Tết Thanh Minh và tảo mộ là hình thức cụ thể để thể hiện lòng hiếu thảo, không phải điều kiện bắt buộc để bày tỏ sự kính trọng với tổ tiên. Người ở xa vẫn có thể tưởng nhớ bất cứ lúc nào:
- Thắp hương tại nhà để tri ân ông bà, cha mẹ, tổ tiên.
- Thực hiện “tâm hương”, tức thắp một nén hương trong lòng, gửi gắm tình cảm và sự tri ân.
- Quan trọng là tâm niệm chân thành, không phụ thuộc vào địa điểm hay thời gian.
Ngoài thắp hương, người Việt xa xứ có thể:
- Thực hiện các việc thiện, phóng sinh, làm điều lành.
- Nguyện công đức cho tổ tiên, ông bà, cha mẹ.
- Những hành động thắp hương tương đương với tảo mộ giúp tưởng nhớ và báo hiếu một cách thiết thực.
Đi tảo mộ đúng dịp Thanh Minh thuận tiện cho gặp gỡ anh em, chia sẻ kỷ niệm và tổ chức lễ cúng đồng bộ. Tuy nhiên, nếu không thể về đúng dịp, không ảnh hưởng đến lòng hiếu thảo quan trọng là luôn nhớ công ơn tổ tiên và những người có công với dân, với nước, thể hiện qua tâm niệm, hành động thiện và tri ân thực sự
