Chúng ta cùng tìm hiểu về bài vị thờ Thần Tài và Thổ Địa một hình thức tín ngưỡng rất phổ biến tại các cửa hàng nơi buôn bán tuy nhiên không phải ai cũng thực sự hiểu ý nghĩa đằng sau đó. Nhiều người kể cả người Công giáo thấy người khác dùng bài vị thì cũng làm theo sợ rằng nếu không thờ sẽ ảnh hưởng đến tài lộc buôn bán.
Vậy bài vị đó ghi gì ? có nên lập hay không đặc biệt là với người Công giáo? Chúng ta cùng tìm hiểu.
Bài vị là gì?
Bài vị (位牌) là một tấm gỗ hoặc giấy ghi tên tước vị của:
- Người đã mất
- Các vị thần Phật
- Tổ tiên hoàng đế…
- Mục đích là để thể hiện sự tôn kính.
Nguồn gốc bài vị bắt đầu từ Nho giáo thời nhà Tống (Trung Hoa) và lan truyền sang Việt Nam.
- Khi có người hấp hối người ta đặt giải lụa trắng trên bụng.
- Khi mất hồn người quá cố được tin là sẽ nhập vào giải lụa đó.
- Sau đó giải lụa được thắt thành hình nhân đặt bên thi hài.
- Cuối cùng lập bài vị ghi tên người mất để hồn trú ngụ và thờ cúng.
Đặc điểm bài vị:
- Không có quy tắc cố định về kích thước hay hình dạng.
- Phổ biến là hình chữ nhật với phần đế bên dưới.
- Chữ viết truyền thống: Chữ Tống (nét dọc đậm nét ngang mảnh).
Ngày nay người ta ít dùng bài vị do đã có ảnh chân dung nhưng trong những trường hợp không có hình người Công giáo thường ghi đơn giản: "Kính nhớ tổ tiên" hoặc "Cửu Huyền Thất Tổ".
3. Ý nghĩa bài vị thờ Thần Tài – Thổ Địa
Trong bài vị thờ Thần Tài – Thổ Địa thường có bốn hoặc năm cột chữ:
(1) Cột thứ nhất: Vật Hoa Thiên Bửu Nhật
Ý nghĩa: Tinh hoa trời đất kho báu của vũ trụ.
→ Không mang tính mê tín.
(2) Cột thứ hai: Ngũ Phương Ngũ Thổ Long Thần
Ý nghĩa: Năm vị thần trấn giữ năm phương và năm vùng đất.
→ Người Công giáo không thể thờ vì liên quan tới thần linh đa thần giáo.
(3) Cột thứ ba: Tiền Hậu Địa Chủ Tài Thần
Ý nghĩa:
Tiền địa chủ: Chủ đất trước kia – nhắc nhở nhớ ơn nguồn cội.
Hậu địa chủ: Chủ đất hiện nay – mong phát triển hưng thịnh.
→ Người Công giáo không nên lập bài vị bài vị thờ Thần Tài và Thổ Địa.
(4) Cột thứ tư: Nhân Kiệt Địa Linh Thời
Ý nghĩa: Đất thiêng sinh ra người tài.
(5) Cột thứ năm (nếu có): Tiên Cô Tiên Hữu Chi Vị Thần
Ý nghĩa: Tổ cô bạn hữu hoặc các vị thần linh khác.
Lưu ý:
Ở các nơi buôn bán bài vị thường chỉ có bốn cột không ghi cột thứ năm.
4. Thần Tài là ai?
Có nhiều truyền thuyết nhưng nổi bật nhất là về Phạm Lãi (hay Đào Chu Công):
Ông là danh nhân nước Việt thời Việt Vương Câu Tiễn.
Giỏi về kinh tế chính trị văn chương.
Sau khi giúp vua phục quốc ông ở ẩn kinh doanh thành công chia sẻ của cải cho dân chúng.
Phạm Lãi đúc kết 16 nguyên tắc kinh doanh truyền lại cho hậu thế.
Vì vậy dân gian thờ Phạm Lãi như vị Thần Tài – biểu tượng của sự thành công phát đạt và lòng quảng đại.
5. Một số từ ngữ thường thấy trên bài vị Thần Tài
Phúc (福): Điều lành phước đức.
Tụ Bảo Đường (聚寶堂): Kho báu nơi tích tụ của cải.
Phú Quý (富貴): Giàu sang thịnh vượng.
Vật Hoa Thiên Bửu Nhật: Đã giải thích ở trên.
6. Người Công giáo có nên thờ Thần Tài không?
Trả lời: Không.
Của cải là do Thiên Chúa ban; Ngài là chủ tể vạn vật.
Chúa Giêsu đã dạy: "Hãy đặt mọi sự trong sự Quan phòng của Thiên Chúa."
Chim sẻ ngoài đồng tóc trên đầu chúng ta còn được Chúa quan tâm huống gì đời sống con người.
Do đó thay vì cầu tài lộc từ thần linh khác người Công giáo nên:
Tin tưởng vào sự an bài của Thiên Chúa
Cố gắng làm việc lương thiện
Cầu nguyện xin ơn soi sáng và phó thác mọi sự trong tay Ngài.
