Cây Phật Thủ là giống cây ăn quả thuộc chi cam chanh, nổi bật với hình dáng đặc biệt: các nhánh quả tách ra giống những ngón tay của Phật. Quả Phật Thủ có thể ăn tươi, làm mứt hoặc dùng bày mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết, trở thành biểu tượng may mắn và tài lộc. Giá trị kinh tế của quả cao, đặc biệt vào dịp Tết, dao động từ vài chục nghìn đến vài triệu đồng một quả.
Mỗi quả trung bình có từ 15–25 “ngón tay”, xòe đều và xếp thành các vòng như hoa sen. Những quả cân đối, đẹp mắt được chọn làm quả bày cúng hoặc bán lẻ giá cao, trong khi quả méo mó hoặc thiếu ngón thường được bán sỉ hoặc chế biến. Cây Phật Thủ ưa đất tơi xốp, pha cát, thoát nước tốt với pH từ 5,5–6,5, thích khí hậu ôn đới, nhiều ánh sáng và nơi thông thoáng. Mùa thu hoạch chính kéo dài từ tháng 2 đến tháng 7 dương lịch, riêng vụ Tết chuẩn bị riêng để đảm bảo quả đẹp và giá trị cao.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Phật Thủ bao gồm trồng cây cách nhau 2m x 2m để không gian phát triển tối ưu, làm giàn tạo tán bằng cây tre hoặc cọc chắc chắn để đỡ cành, định hình tán tròn và giúp cây chịu gió tốt. Khoanh cành vào khoảng tháng 5, chọn ngày nắng ráo để cây nghỉ, tích lũy dinh dưỡng cho quá trình ra hoa. Tiện cành 3–4 lần mỗi năm, cắt những cành không đẹp cách gốc 5–6 cm để cành mới mọc ra mang quả với dáng ngón tay rõ ràng, đều đẹp.
Số lượng quả trên cây cũng cần quản lý: cây 3–5 năm tuổi giữ 30–40 quả, cây yếu hơn giữ 20–25 quả để quả phát triển đầy đủ, không bị nhỏ hay biến dạng. Chế độ bón phân chỉ thực hiện khi quả đã ổn định, dùng phân hữu cơ, phân gà hoặc phân vi sinh, khoảng 1 bao phân gà/gốc hoặc 200–300g phân vi sinh/gốc mỗi tháng một lần, tránh phân giàu đạm để cây không phát triển lá thay vì quả.
Tiêu chuẩn quả Phật Thủ đẹp gồm 20–30 ngón tay đều, thẳng, xếp thành các vòng tròn như bông sen, bề mặt bóng mịn, màu vàng tươi, không xước. Nhờ áp dụng các kỹ thuật chăm sóc này, nhiều nông dân như anh Nguyễn Tuấn Vui ở Đắc Sở, Hoài Đức, Hà Nội đã xuất bán hàng tấn Phật Thủ mỗi năm, đặc biệt vào dịp Tết, mang lại thu nhập ổn định và giá trị kinh tế cao cho gia đình.
2. Đặc Điểm Hình Thái Quả Phật Thủ
Trung bình mỗi quả có từ 15 đến 25 ngón tay. Các ngón tay xòe tròn đều xếp thành nhiều vòng giống như hình bông hoa sen. Những quả có hình dáng đẹp thường được lựa chọn để bày mâm cúng hoặc bán lẻ với giá cao. Quả xấu ngón méo hoặc thiếu đều được loại ra bán sỉ đóng thùng hoặc chế biến.
