Ông Ngô Văn Thiêm nhấn mạnh rằng không có một khuôn mẫu duy nhất cho nghi lễ thờ cúng. Ở quê ông, các cụ lạy thường không để đầu chạm chiếu, chỉ hơi cúi thấp, và những người như cụ Từ trong đền đều đã trải qua các vị trí tế lễ như ông Đám, quan viên tế, nên hiểu rõ phép tắc. Ông dẫn chứng lễ hội Gióng – di sản văn hóa phi vật thể – để chứng minh rằng nghi lễ có thể đa dạng nhưng vẫn cần thành kính và chuẩn mực.
Động tác lạy “chuẩn” không đồng nghĩa với cúi sát đất
Theo những người am hiểu lạy chuẩn là phủ phục sát chiếu, đầu chạm đất. Tuy nhiên, ông Ngô Văn Thiêm nhấn mạnh rằng hình thức chỉ là bề ngoài; quan trọng là tâm hướng về Thánh – Thần – Tổ tiên. Mỗi vùng có cách lạy khác nhau, và cúi sát đất không phải tiêu chuẩn duy nhất. Cụ Từ trong đền có vai trò thay mặt dân làng chăm lo thờ tự, nên cần hành lễ mẫu mực để làm gương. Tuy nhiên, ở một số nơi, ông Từ chỉ phụ trách hương khói, không trực tiếp tế lễ, nên tiêu chuẩn hành lễ tùy thuộc từng địa phương.
Phản hồi về video “lạy hời hợt, đầu chưa phục sát đất”
Ông Ngô Văn Thiêm khẳng định hành lễ của cụ hoàn toàn đúng với lệ làng Tam Tảo – Phú Lâm – Tiên Du – Bắc Ninh, nơi quy định đầu hơi cúi, không chạm chiếu, động tác chậm rãi và khoan thai. Những góp ý từ cộng đồng cần tôn trọng vùng miền và phong tục riêng, không nên áp đặt chuẩn mực chung.
Khái niệm “phủ phục” trong nghi lễ
- Phủ phục là cúi đầu chạm đất, thể hiện tôn kính tuyệt đối, thường dùng trong các lễ trọng.
- Không phải nghi lễ nào cũng bắt buộc phủ phục; một số nơi chỉ cần quỳ, vái ba hoặc năm vái.
- Cốt lõi vẫn là thành tâm, giữ phong tục vùng và động tác trang nghiêm.
