Chúng ta đã nghe câu "Đã là đồng thì cốt cách phải thanh tao, giản dị; đã là tán đồng thì lời nói phải chuẩn mực, không phô trương; đã là đồng thầy thì đức cao vọng trọng, uy tín như núi, tầm nhìn rộng lớn như biển, và tâm sáng như ngọc." Ghen vợ ghen chồng không bằng gan đồng đen bóng thể hiện phẩm hạnh của những người tu hành, đặc biệt là trong đạo mẫu, nơi mà những người làm đồng (thành đồng) cần giữ gìn cốt cách, chuẩn mực để xứng đáng với danh xưng "con nhà tháng". Tuy nhiên trong dân gian chúng ta thường nghe câu nói "Ghen vợ ghen chồng không bằng gan đồng đen bóng." Vậy ghen đồng ghen bóng là gì? Và tại sao người ta lại so sánh chúng với sự ghen trong hôn nhân?
1. Khái niệm "ghen"
Trước khi tìm hiểu về ghen đồng ghen bóng chúng ta cần hiểu "ghen" là gì. Ghen là một trạng thái cảm xúc tiêu cực thể hiện qua cảm giác bất an lo lắng sợ hãi về sự mất mát trong mối quan hệ tình cảm. Trong hôn nhân sự, ghen tuông có thể xuất phát từ tình yêu mãnh liệt mong muốn sở hữu người mình yêu trọn vẹn. Tuy nhiên khi ghen tuông quá mức nó sẽ dẫn đến sự quấy rối và rối loạn trong quan hệ thay vì sự cảm thông và hòa hợp. Trong tiếng Anh ghen có thể được hiểu là sự không khoan dung đối với kẻ tình địch hay là sự không chung thủy và sự chiếm hữu. Ghen tuông khiến người ta muốn mình là duy nhất muốn chiếm ưu thế trong một mối quan hệ.
2. Ghen đồng ghen bóng trong đạo mẫu
Tại sao người ta lại nói "ghen đồng đen bóng" giống như ghen vợ chồng trong cuộc sống thực? Sự ghen tuông trong giới đồng bóng xuất phát từ những nguyên nhân sâu xa. Những người ra đồng thường tự phát không được đào tạo chính thống nên mỗi người có một cách hiểu khác nhau về các nghi lễ và công việc đồng. Ghen vợ ghen chồng không bằng gan đồng đen bóng dẫn đến sự tranh cãi và xung đột tư tưởng giữa các đồng mỗi người đều tự nhận mình là người duy nhất đúng.
Các nguyên nhân chính của sự ghen tuông trong cộng đồng đồng bóng có thể kể đến như:
Ghen đồng ghen bóng trong đạo mẫu xuất phát từ nhiều yếu tố như mỗi người tự nhận mình là nhất trong nghi lễ, tham vọng thể hiện đẳng cấp cá nhân, tranh giành quyền lợi quản lý đền điện. Ngoài ra, đố kỵ do cảm giác thiếu thốn sự quan tâm, cùng với lỗi đồng không chịu nhận sai mà chỉ trích người khác cũng gây ra mâu thuẫn, làm suy yếu tinh thần đoàn kết trong cộng đồng đạo mẫu.
3. Hệ quả của sự ghen tuông trong cộng đồng đồng bóng
Sự ghen tuông giữa các đồng thầy không chỉ gây ra mâu thuẫn cá nhân mà còn ảnh hưởng xấu đến cộng đồng đến cả tín ngưỡng thờ mẫu. Sự tranh giành ghen tuông trong cộng đồng đồng bóng khiến cho đạo mẫu mất đi sự nghiêm túc và thanh tịnh vốn có. Nhiều người theo đạo mẫu ngày nay bị lệch lạc không còn hiểu đúng về phép tắc nghi lễ và nhất là về đạo đức trong thờ cúng.
Cộng đồng đồng bóng cần phải nhận thức rõ ràng rằng mỗi người đều có vai trò riêng trong tín ngưỡng không nên vì lòng tự ái hay sự ghen tị mà phá vỡ sự hòa hợp. Chúng ta cần loại bỏ những tư tưởng cá nhân đừng để sự ghen tuông phá hỏng sự thanh tịnh của đạo.
Các bạn thân mến tín ngưỡng thờ mẫu không chỉ là một tín ngưỡng dân tộc mà còn là một phần hồn cốt của văn hóa chúng ta. Những người làm đồng cần hiểu và thực hành đạo mẫu một cách đúng đắn luôn luôn giữ gìn lòng kính trọng đối với Thánh và biết hiếu thảo với cha mẹ. Bản thân mỗi người cần học hỏi tu dưỡng và làm gương cho những người khác trong cộng đồng.
Sự ghen tuông dù là trong hôn nhân hay trong cộng đồng đồng bóng đều có thể gây hại. Vì vậy, chúng ta hãy cùng nhau sống tốt đời đẹp đạo từ bi hỷ xả và vô ngã vị tha để xây dựng một cộng đồng đạo mẫu trong sáng vững mạnh và phát triển.
