Trong truyền thống thờ cúng của người Việt, bên cạnh ngai, ỷ, khám thờ còn có một vật phẩm mang tên giá gương – thường thấy trong các gia đình Việt xưa, đặc biệt ở những nhà con thứ. Vậy giá gương là gì có ý nghĩa ra sao và ai có thể sử dụng giá gương không ? Cùng tìm hiểu chi tiết qua loạt câu hỏi – giải đáp dưới đây.
1. Giá gương là gì và ý nghĩa thế nào ?
Giá gương là vật dụng thờ cúng cổ truyền của người Việt, được dùng trong trường hợp không lập khám hoặc ngai thờ. Giá gương mang tính thờ vọng tượng trưng cho lòng tưởng nhớ và tôn kính tổ tiên, phù hợp với con thứ hoặc các chi nhánh nhỏ trong họ. Con trưởng thường lập ngai hoặc khám thờ chính còn con thứ thì thờ giá gương thay cho ngai, ỷ, khám thờ để vẫn duy trì nghi lễ thờ cúng mà không phạm vào quy ước tôn ti trong gia tộc. Giá gương được đặt tại bàn thờ gia tiên hoặc ban hầu bóng trong nghi lễ Tứ phủ thể hiện sự khiêm cung, lòng thành và sự cân bằng trong thờ tự.
Xem thêm mẫu đồ thờ đẹp:
2. Giá gương được bài trí như thế nào trên bàn thờ ?
Giá gương được sơn son thiếp vàng mang hình dáng khung chữ nhật hoặc nửa nguyệt, bên trong vẽ hình cây tùng cổ thụ to lớn, dưới gốc là cây tử nhỏ – biểu tượng của trường thọ, nối dõi và kế thừa tông chi. Trên bàn thờ, giá gương có thể đặt 1 hoặc 2 chiếc, tùy theo quy mô và truyền thống của mỗi nhà:
- Một bên có thể đề ngày giỗ hoặc bài vị tạm thời của tổ tiên.
- Bên còn lại dùng để dán văn khấn, sớ hoặc văn tế, sau lễ thì đem hóa.
Khi đặt giá gương, người ta thường phủ khăn điều để giữ sự tôn nghiêm đồng thời thể hiện lòng kính trọng đối với tiên tổ. Giá gương còn được gọi là “gia y” hoặc “phó ỷ” đều có chức năng thay thế ngai thờ nhưng giản dị và linh hoạt hơn, phù hợp với con thứ hoặc người không có điều kiện lập bàn thờ lớn.
3. Con thứ có thể thờ gì trên giá gương ?
Con thứ sử dụng giá gương để thờ bài vị, văn khấn hoặc văn tế – thay cho ngai hoặc khám thờ là cách thể hiện đạo hiếu và lòng thành mà vẫn giữ đúng lễ nghi tôn ti trong họ. Tùy vùng miền có nơi dùng giá gương để thờ vọng tổ tiên nhiều đời có nơi lại dùng để thờ riêng cha mẹ đã khuất nhưng nguyên tắc chung là:
- Một bên ghi rõ ngày giỗ, ngày húy.
- Bên còn lại dùng tạm cho nghi lễ cúng tế.
Con thứ có thể thờ gì trên giá gương vừa đảm bảo nghi lễ đầy đủ vừa không vi phạm truyền thống phân chi trong gia đình.
Giá gương được bài trí như thế nào 3
4. Làm sao biết giá gương cổ thật và giá trị
Giá gương cổ chuẩn thường có những đặc điểm nhận diện sau:
- Vẽ cây tùng cổ thụ tán rộng tượng trưng cho trường thọ và bền vững.
- Dưới gốc tùng có cây tử nhỏ biểu trưng cho sự kế thừa, nối tiếp đời sau.
- Sơn son thiếp vàng thủ công, nét vẽ mềm mại, hài hòa.
- Chất liệu thường là gỗ mít, gỗ dổi hoặc gỗ vàng tâm, bền và mang tính linh khí cao.
Hình ảnh “tùng – tử” trên giá gương không chỉ là yếu tố trang trí mà còn chứa đựng triết lý sâu sắc: dòng họ hưng thịnh, con cháu sum vầy, tổ tiên phù hộ.
Giá gương được bài trí như thế nào 4
Giá gương được bài trí như thế nào 5
Giá gương được bài trí như thế nào 6
Giá gương được bài trí như thế nào 7
