1. Quan niệm: Quét nhà là… quét đi tài lộc
Theo quan niệm xưa ngày đầu năm là lúc tài lộc vừa "ghé thăm" nên nếu quét nhà đặc biệt là hốt rác và đổ đi sẽ bị xem là đang quét sạch những may mắn tiền tài vừa mới đến. Vì thế người Việt thường tránh quét nhà từ mùng 1 đến mùng 3 Tết.
2. Sự tích người hầu Như Nguyệt – Quét rác là quét đi Thần Tài
Chuyện kể rằng:
Ngày xưa có một người lái buôn tên là Âu Minh trong một lần đi ngang hồ Thanh Thảo thì được Thủy Thần ban tặng một người hầu tên là Như Nguyệt.
Từ khi có Như Nguyệt Âu Minh làm ăn phát đạt trở nên vô cùng giàu có. Tuy nhiên vào mùng 1 Tết vì Như Nguyệt lỡ tay làm vỡ bình quý Âu Minh nổi giận đuổi đánh cô.
Sợ hãi Như Nguyệt chui vào đống rác ở góc nhà trốn. Âu Minh không hay biết sau đó quét rác và vô tình hốt luôn Như Nguyệt đổ đi.
Kể từ đó nhà Âu Minh sa sút làm ăn lụn bại. Người ta tin rằng Như Nguyệt chính là hiện thân của Thần Tài nên từ đó hình thành tục kiêng quét nhà trong ba ngày đầu năm để tránh đuổi tài lộc đi mất.
3. Sự tích cây chổi – Cho cây chổi được nghỉ ngơi
Một sự tích khác kể rằng:
Ngày xưa trên thiên đình có một người nấu ăn cho Ngọc Hoàng. Một lần nọ ông lén lấy rượu thịt đem xuống trần gian cho người yêu. Bị phát hiện ông bị Ngọc Hoàng phạt hóa thành cây chổi phải xuống trần làm việc ăn rác quanh năm.
Cảm động trước lời than vãn về cuộc sống vất vả không có ngày nghỉ Ngọc Hoàng thương tình cho phép ông nghỉ ngơi 3 ngày trong năm đó chính là ba ngày Tết.
Từ đó người trần kiêng quét nhà trong ba ngày đầu năm như một cách để cho cây chổi được nghỉ ngơi đồng thời tránh rủi ro quét mất lộc đầu năm.
Kết luận
Kiêng quét nhà đầu năm không chỉ là phong tục tâm linh mà còn thể hiện mong muốn giữ gìn tài lộc may mắn. Kiêng quét nhà đầu năm bắt nguồn từ những câu chuyện dân gian đầy màu sắc văn hóa phản ánh tinh thần tôn trọng truyền thống của người Việt.
