Ngũ Vị Tôn Quan – 5 Vị Quan Lớn trong Tứ Phủ
Ngũ Vị Tôn Quan là những vị thánh quyền năng, thay mặt Thánh Mẫu điều hành công việc ở bốn phủ: Thiên phủ, Nhạc phủ, Thoải phủ, Địa phủ. Các ngài có nguồn gốc cao quý, có tích nói là con của Ngọc Hoàng Thượng Đế, có tích là con của Vua Cha Bát Hải Động Đình.
1. Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên
| Chủ Đề | Mô Tả |
|---|---|
| Tên đầy đủ | Đệ Nhất Thượng Thiên Hoàng Thái Tử Vương Quan |
| Phủ quản lý | Thiên phủ (Trời) |
| Đặc điểm | - Ít khi ngự đồng, chỉ hiện khi có đại lễ. |
| - Mặc áo đỏ, đội mũ cánh chuồn. | |
| Thờ chính | - Đền Đồng Bằng (Thái Bình), có đền riêng gần đó. |
| Ngày tiệc | - Không rõ ràng, ít phổ biến, không có ngày lễ chính thức được ghi nhận rộng rãi. |
2. Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn
| Chủ Đề | Mô Tả |
|---|---|
| Tên đầy đủ | Đệ Nhị Thượng Ngàn Giám Sát Đại Vương |
| Phủ quản lý | Nhạc phủ (Rừng núi) |
| Đặc điểm | - Hay ngự đồng, mặc áo xanh, thường múa kiếm trong các nghi lễ. |
| Thờ chính | - Đền Quan Giám (Lạng Sơn), Đền Phố Cát (Thanh Hóa). |
| Ngày tiệc | - Mùng 10 tháng 11 âm lịch. |
3. Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ
| Chủ Đề | Mô Tả |
|---|---|
| Tên đầy đủ | Đệ Tam Thủy Phủ Hoàng Thái Tử Vương Quan |
| Phủ quản lý | Thoải phủ (Sông nước) |
| Đặc điểm | - Ngự đồng thường xuyên, mặc áo trắng, múa đôi kiếm trong các nghi lễ. |
| Thờ chính | - Đền Lảnh Giang, Đền Xích Đằng (Hà Nam – Hưng Yên). |
| Ngày tiệc | - 24 tháng 6 âm lịch. |
4. Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai
| Chủ Đề | Mô Tả |
|---|---|
| Tên đầy đủ | Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai Thượng Đẳng Tối Linh Thần |
| Phủ quản lý | Trung gian, giám sát cả 4 phủ – đặc biệt là Địa phủ |
| Đặc điểm | - Mặc áo vàng, ít ngự đồng, chỉ xuất hiện khi có đại sự. |
| Thờ chính | - Thường thấy trong các phủ, nhưng không có đền riêng dành cho thần. |
| Ngày tiệc | - Có tài liệu nói 24 tháng 4 âm lịch (chưa xác thực). |
5. Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh
| Chủ Đề | Mô Tả |
|---|---|
| Tên đầy đủ | Đệ Ngũ Tuần Tranh Tôn Quan Thượng Đẳng |
| Phủ quản lý | Quyền thông cả 4 phủ, đặc biệt là phía Duyên hải – Thoải phủ |
| Đặc điểm | - Ngự đồng nhiều, được yêu kính rộng rãi bởi các tín đồ. |
| Thờ chính | - Đền Kỳ Cùng (Lạng Sơn), Đền Ninh Giang (Hải Dương), các vùng ven sông biển. |
| Ngày tiệc | - Không ghi cụ thể, thường được thỉnh trong các lễ phổ độ, giải oan. |
Về mặt tín ngưỡng:
| Chủ Đề | Mô Tả |
|---|---|
| Khai đàn, mở phủ | - Khi mở phủ và khai đàn, các thanh đồng thường thỉnh các vị quan để chứng đàn, giáng hạ và phù hộ độ trì. |
| Màu áo của các quan | - Mỗi vị quan có màu áo riêng để phân biệt: |
| - Đệ Nhất: Áo đỏ | |
| - Đệ Nhị: Áo xanh | |
| - Đệ Tam: Áo trắng | |
| - Đệ Tứ: Áo vàng | |
| - Đệ Ngũ: Áo đa sắc hoặc kim | |
| Văn chầu, văn khấn | - Văn chầu, văn khấn thường nhắc rõ tên gọi, giai thoại, công lao và quyền phép của từng vị thần. |
