Cô Tư Tây Hồ là ai

Cô Tư Tây Hồ hay còn gọi là Cô Tứ Tổng Tây Hồ, là một trong những thánh cô quan trọng thuộc hệ thống tín ngưỡng Tứ Phủ, đặc biệt phổ biến trong văn hóa dân gian miền Bắc Việt Nam. Không chỉ là biểu tượng của sự che chở, bảo vệ, cô còn được nhiều người tin tưởng cầu xin tài lộc, bình an và may mắn trong cuộc sống, nhất là những người làm ăn kinh doanh.

Cô Tư Tây Hồ trong hệ thống Tứ Phủ

Trong tín ngưỡng thờ cúng Tứ Phủ, Cô Tư Tây Hồ đứng ở vị trí sau Cô Bơ Thoải và trước Cô Năm Suối Lân, thuộc Địa Phủ – một trong bốn phủ chính gồm Thiên Phủ, Địa Phủ, Nhạc Phủ và Thoải Phủ. Cô được tôn kính như người bảo vệ và mang đến sự bình an, thuận lợi cho gia chủ.

Nguồn gốc và truyền thuyết về Cô Tư Tây Hồ

Do thiếu tư liệu lịch sử cụ thể, thân thế của Cô Tư Tây Hồ được truyền miệng qua các câu chuyện dân gian. Người ta cho rằng cô từng sống tại vùng Tây Hồ, Hà Nội – nơi hiện nay vẫn còn đền thờ cô nằm trong khuôn viên Phủ Tây Hồ, bên bờ Hồ Tây mênh mông.

Một điểm thường gây nhầm lẫn là việc đồng nhất Cô Tư Tây Hồ với Cô Tư Ỷ La. Thực tế, hai vị thánh cô này thuộc các hệ thống tín ngưỡng khác nhau: Cô Tư Tây Hồ là thành phần của Địa Phủ (thuộc phủ thánh Mẫu Liễu Hạnh), còn Cô Tư Ỷ La thuộc tín ngưỡng Sơn Trang (Nhạc Phủ). Do đó, vai trò và thần tích của họ có sự khác biệt rõ ràng.

Địa điểm thờ tự Cô Tư Tây Hồ

Phủ Tây Hồ tọa lạc tại số 52 Đặng Thai Mai, phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội là nơi linh thiêng thờ Mẫu Liễu Hạnh cùng với các thánh cô như Cô Tư Tây Hồ. Trong khuôn viên phủ còn có Lầu Cô, Lầu Cậu và Điện Sơn Trang – những công trình kiến trúc mang dấu ấn tâm linh quan trọng, giúp người dân đến dâng hương, cầu nguyện cho cuộc sống an lành, phúc lộc đầy đủ.

Lễ cúng và vật phẩm thờ Cô Tư Tây Hồ

Khi thực hiện lễ cúng Cô Tư Tây Hồ, các tín đồ thường chuẩn bị những lễ vật giản dị nhưng trang nghiêm như oản, hoa quả, hương hoa và thịt heo luộc. Những vật phẩm này không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn là lời nguyện cầu về sự bảo vệ, tài lộc và sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Ngoài ra, các nghệ nhân còn tạo ra các mẫu quảng lễ được trang trí tỉ mỉ, tinh xảo nhằm thể hiện sự trân trọng đặc biệt đối với cô.

Văn cúng và lời nguyện của Cô Tư Tây Hồ

Trong các buổi lễ, bài văn cúng Cô Tư Tây Hồ là phần không thể thiếu. Những lời văn trang nghiêm thường được đọc lên với nội dung ca ngợi sự linh thiêng của cô, nhắc đến hình ảnh đặc trưng của Hồ Tây, bờ sông và thiên nhiên bao quanh đền thờ.

Một trong những câu mở đầu phổ biến là:

"Ngàn xưa lưu dấu tiên rồng, Trời Nam sinh thánh thăng long hóa thần..."

Những bài văn này giúp tăng thêm sự trang nghiêm, linh thiêng, tạo nên không khí thiêng liêng, yên bình cho những người đến dâng lễ, cầu xin sự phù hộ và bình an.