1. Ý nghĩa của câu "Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành"
Có một câu hỏi từ bạn đọc 'Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành' có đúng không?" được dùng đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Tuy nhiên, Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành đã bị hiểu sai và lạm dụng trong những trường hợp mê tín dị đoan. Ban đầu câu Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành mang ý nghĩa tích cực nhưng lại bị một số người sử dụng để biện minh cho các hành động tiêu cực chẳng hạn như thờ cúng theo những tín ngưỡng sai lệch.
Thực chất, “thiêng” là giá trị tốt đẹp được duy trì và phát triển, còn “kiêng” là hành động cẩn trọng, tránh gây hại. Ví dụ: người yếu không biết bơi nên kiêng ra sông; mẹ mới sinh kiêng tắm nước lạnh để bảo vệ sức khỏe.
Do đó, câu Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành chỉ phát huy đúng giá trị khi:
- Thờ cúng những người có công, ông bà tổ tiên, bậc đáng kính
- Kiêng kỵ những hành vi xấu, điều trái đạo lý
- Ngược lại, nếu thờ kẻ tà đạo hoặc mê tín, câu Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành sẽ mất ý nghĩa, thậm chí gây hậu quả tiêu cực cho xã hội.
2. Mục đích và ý nghĩa của thờ cúng trong đạo lý dân gian với ý Có thờ thì có thiêng
Câu Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành vốn là câu lành mạnh mang ý nghĩa tích cực. Tuy nhiên, ở nhiều nông thôn và trong các trò mê tín dị đoan, câu Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành bị vận dụng sai, dùng cho những tiêu cực. Người ta thờ cúng mê tín, vẫn gán câu này vào để biện minh cho hành vi đó.
Thực ra, câu Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành chỉ có giá trị khi thờ cúng theo hướng tích cực, thờ những người có công với dân, với nước, ông cha tổ tiên, những bậc đáng tôn kính. “Thiêng” ở đây là làm cho những giá trị tốt đẹp được duy trì và trường tồn, còn “kiêng” mang ý nghĩa tích cực, giống như cẩn trọng tránh những hành vi gây hại. Ví dụ: người yếu không biết bơi thì kiêng ra bờ sông; mẹ mới sinh cần kiêng tắm nước lạnh, kiêng gió để bảo vệ sức khỏe.
Nếu thờ cả kẻ tà đạo hay những điều tiêu cực mà vẫn sợ nể, câu Có thờ thì có thiêng có kiêng thì có lành trở nên vô nghĩa, thậm chí gây hậu quả ngược lại. Chỉ thờ cúng chính đạo, kiêng những điều xấu, câu “Có thờ thì có thiêng, có kiêng thì có lành” mới đúng nghĩa.
Trước hết thờ cúng là để tưởng nhớ những người có công với đất nước tổ tiên. Khi thờ, chúng ta tôn vinh công đức và ghi nhớ những điều tốt đẹp giúp duy trì những giá trị văn hóa tinh thần tích cực. Câu "có thờ thì có thiêng" nói về khi chúng ta thờ cúng những người xứng đáng.
3. Ý nghĩa của "kiêng kỵ" dân gian với ý có kiêng thì có lành
Còn "có kiêng thì có lành" không phải chỉ kiêng kỵ một cách mù quáng mà là kiêng những điều không tốt những hành vi xấu, những việc làm có thể gây hại. Chẳng hạn khi người mới sinh con, dân gian có những kiêng kỵ như không tắm nước lạnh hay không ăn uống thức ăn không tốt để bảo vệ sức khỏe. Những kiêng kỵ đều nhằm mục đích bảo vệ và giúp tránh rủi ro.
4. Nguy cơ của mê tín dị đoan và thờ cúng sai lệch
Tuy nhiên nếu chúng ta thờ cúng những tà đạo thờ những kẻ có hành vi xấu thì sẽ không có giá trị thậm chí có thể dẫn đến hậu quả xấu. Tương tự, nếu chúng ta cứ theo những phong tục mê tín dị đoan thờ những thứ không đúng đắn chúng ta sẽ vô tình nuôi dưỡng những điều tiêu cực trong xã hội.
Có thờ có thiêng có kiêng có lành chỉ đúng khi chúng ta áp dụng nó vào những việc tốt với những giá trị tích cực. Nếu áp dụng Có thờ có thiêng có kiêng có lành vào những điều sai lệch mê tín thì sẽ không mang lại lợi ích gì. Vì vậy chúng ta phải tỉnh táo không để những hủ tục mê tín ảnh hưởng đến cuộc sống và suy nghĩ của mình.
