1. Có nên mang bát hương và bài vị khi di chuyển nhà ?
Khi chuyển nhà hoặc đi xa, nhiều người băn khoăn không biết có nên mang theo bát hương và bài vị hay không. Thực tế, việc mang bát hương đi theo là không cần thiết, bởi linh khí của tổ tiên vẫn tồn tại tại nơi bàn thờ được lập trang nghiêm trong ngôi nhà cũ. Giữ lại bát hương tại nơi thờ cúng chính là cách duy trì sự kết nối tâm linh với ông bà, tổ tiên, đồng thời tránh làm xáo trộn năng lượng linh thiêng.
2. Bài vị là gì và đặt ở đâu?
Bài vị là tấm thẻ ghi tên người được thờ cúng, thường đặt ở vị trí cao nhất trên bàn thờ. Trên bài vị ghi rõ danh xưng, dòng họ và vai trò của người đã khuất, giúp con cháu tưởng nhớ và thể hiện lòng thành kính. Ví dụ, một bài vị có thể ghi: "Phụ vị Phạm môn đường thượng, địch Đại Nội, họa phục Phượng Vỹ, bà cô Mạnh, tướng tỉnh táo, chân linh chi ngày mai nghị", dùng để thờ bà cô Mạnh – người có khí chất minh mẫn và mạnh mẽ.
3. Cấu tạo và ý nghĩa bên trong bài vị
Bên trong bài vị có phần gọi là “cốt phúc”, chứa linh khí tâm linh của người đã mất. Nhiều bài vị được thiết kế rỗng bên trong để đặt bộ “cốt thất bảo”, bao gồm các vật phẩm như giấy thiêng (khê), đá quý hoặc biểu tượng tâm linh. Mục đích của cốt phúc là ngăn chặn tà khí và ma quỷ xâm nhập, bảo vệ linh hồn người đã khuất, giữ cho bàn thờ được linh thiêng và thanh tịnh.
4. Không gian và chất liệu bài vị
Bài vị thường được đặt trong khám thờ hoặc kiệu châu, làm bằng gỗ tốt, ít cong vênh, đảm bảo độ bền và thẩm mỹ lâu dài. Khi chọn bài vị, cần tuân thủ nguyên tắc có thể mở ra hoặc rút ra nếu cần, phù hợp với kích thước bát hương tương ứng, và đặt tại vị trí trang trọng, cao nhất trên bàn thờ để đảm bảo tính linh thiêng.
5. Một số bài vị đặc biệt thờ Thần linh
Ngoài bài vị tổ tiên, còn có các bài vị thờ Thần linh như Thổ Công, Thổ Địa, Táo Quân, ví dụ ghi: Bản xứ Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân. Ngoài ra còn có các bài vị thờ Thần binh thủy phủ, thường không đặt biểu tượng con cá để kiêng kỵ yếu tố thủy trong bếp; Ngũ phương long mạch, tiền hậu địa chủ đại thần thờ các vị thần cai quản đất đai, long mạch; và ông bà tiền chủ để thờ người từng sở hữu ngôi nhà trước đó nếu gia đình tin vào yếu tố tâm linh đất đai.
6. Bài vị và ảnh thờ có sự khác biệt không ?
Về cơ bản, bài vị và ảnh thờ đều là phương tiện để tưởng nhớ và thể hiện lòng thành kính với người đã khuất, nhưng có sự khác biệt. Bài vị là tấm gỗ hoặc giấy ghi thông tin người mất, tên tuổi, ngày sinh, ngày mất, chức vụ, thường viết bằng chữ Hán hoặc chữ Nôm, không có hình ảnh, tập trung vào thông tin và yếu tố phong thủy, đặt ở trung tâm bàn thờ tại nơi trang trọng, phải giữ chữ viết rõ ràng, tránh mờ hoặc hỏng. Trong khi đó, ảnh thờ là hình ảnh thực tế của người đã mất, giúp người sống dễ hình dung và thể hiện sự tôn trọng, có thể đặt cùng bài vị hoặc thay thế bài vị, bảo quản cẩn thận để tránh phai mờ theo thời gian.
