Chầu Bà Bản Đền, hay còn được gọi là Chầu Bà Công Chúa là những vị thánh mẫu trong tín ngưỡng thờ Mẫu có vai trò quan trọng trong các lễ hội tâm linh của người dân Việt Nam. Các vị thánh mẫu Chầu Bà Bản Đền được thờ ở các đền, phủ, và có mối liên hệ mật thiết với bản đền và địa phương nơi thờ cúng.
Vai Trò Của Chầu Bà Bản Đền
Chầu Bà Bản Đền có thể được hiểu như "giám đốc" quản lý khu đền thờ nơi bà có trách nhiệm bảo vệ cai quản và kiểm soát các hoạt động trong đền. Mỗi đền phủ sẽ có một Chầu Bà Bản Đền riêng và bà được coi là vị thánh mẫu cai quản vùng đất đó. Ví dụ, Chầu Bà Đệ Tứ, Chầu Bé Đông Cuông, Chầu Bé Đông Đăng và Chầu Bé Tam Cờ là những ví dụ về các vị thánh mẫu thờ ở các đền phủ khác nhau.
Trang Phục Của Chầu Bà Bản Đền
Chầu Bà Bản Đền được biết đến với trang phục đặc trưng thay đổi theo thời điểm trong năm. Vào đầu năm Chầu Bà mặc áo hồng khăn hồng còn vào cuối năm bà mặc áo xanh và khăn xanh là biểu tượng cho sự thay đổi của thiên nhiên và các mùa vụ trong năm. Những trang phục cũng có ý nghĩa biểu trưng cho các giá trị tôn thờ trong tín ngưỡng thờ Mẫu.
Nghi Lễ Và Thờ Cúng Chầu Bà Bản Đền
Chầu Bà Bản Đền được thờ trong các nghi lễ đặc biệt là trong các buổi lễ hầu bóng. Mặc dù một số nghi thức đã ít được thực hiện nhưng ở một số nơi người dân vẫn tiếp tục thờ cúng và làm lễ để thể hiện lòng tôn kính. Thỉnh thoảng những buổi hầu giá Chầu Bà vẫn được thực hiện tại các đền phủ nơi bà được mời về để bảo vệ và chứng giám cho những người hành lễ.
Vị Trí Và Các Đền Thờ Chầu Bà Bản Đền
Chầu Bà Bản Đền có thể thờ tại các đền thờ lớn như Đền Đông Cuông (Yên Bái), Đền Đông Đăng (Lạng Sơn) và Đền Tam Cờ (Tuyên Quang). Mỗi đền thờ Chầu Bà sẽ có sự khác biệt trong cách thức thờ cúng và các nghi lễ liên quan nhưng tất cả đều chung một mục đích là tưởng nhớ và tôn vinh Chầu Bà - người bảo vệ và cai quản vùng đất.
Một Số Đền Thờ Nổi Tiếng Của Chầu Bà
-
Đền Bắc Hà (Khánh Hưng): Nơi thờ Chúa Tiên một trong những vị thánh mẫu có ảnh hưởng lớn trong vùng.
-
Đền Chúa Tiên (Khánh Hòa): Nơi thờ Chúa Tiên được biết đến với nhiều truyền thuyết và huyền thoại gắn liền với vị thánh mẫu Chầu Bà Bàn Đền.
Chầu Bà Bản Đền là phần quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu và có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống tâm linh của người dân Việt Nam. Dù ít người biết đến nhưng vị trí của bà trong hệ thống các thánh mẫu vẫn rất quan trọng. Bất kỳ ai tham gia vào lễ hội tại các đền phủ đều phải thờ cúng và tôn kính Chầu Bà Bản Đền trước tiên.
