1. Quan Hoàng Năm trong Tín Ngưỡng Tứ Phủ
-
Là vị quan Hoàng thứ 5 trong hàng Tứ Phủ Quan Hoàng.
-
Được cho là con của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình.
-
Có ý kiến cho rằng ngài không giáng trần, không có đền thờ riêng, không rõ thần tích, nên rất “bí ẩn”.
-
Tuy nhiên, nhiều người lại tin rằng ngài chính là hiện thân của Hoàng Công Chất, một tướng tài thời Lê-Trịnh, và đã được phong là Thượng đẳng thần.
2. Tiểu sử và sự nghiệp Hoàng Công Chất
-
Tên thật: Hoàng Công Thư, sinh tại Hoàng Xá, Thái Bình.
-
Là lãnh tụ của một trong những cuộc khởi nghĩa nông dân lớn nhất thế kỷ 18.
-
Khởi nghĩa từ năm 1739 đến 1769, hoạt động rộng khắp vùng Sơn Nam, Tây Bắc.
-
Chống lại triều đình mục nát Lê-Trịnh, cứu giúp dân nghèo, bảo vệ biên cương.
-
Năm 1751, xây dựng căn cứ thành Mường Thanh (Điện Biên) – gọi là thành Tam Vạn.
-
Ông rất được lòng dân địa phương, người Thái tôn xưng là Then Chất (Thiên Chất), gọi là "Chúa Mường Thanh".
-
Năm 1768, ông mất do lâm bệnh trong lúc chiến sự căng thẳng.
3. Sau khi mất
-
Con trai ông là Hoàng Công Toàn tiếp tục cuộc khởi nghĩa nhưng không thành.
-
Nhân dân lập đền thờ tại xã Noong Hẹt, Điện Biên — nay là di tích đền Hoàng Công Chất.
-
Được nhân dân tôn kính và phối thờ như Quan Hoàng Năm trong Tứ Phủ.
-
Lễ hội đền diễn ra vào 24-25 tháng 2 âm lịch hàng năm.
Ban thờ Thần Tài Thổ Địa giá 300 triệu đồng
4. Hình ảnh khi ngự đồng
-
Ít khi ngự đồng, nếu có thì mặc áo xanh ngọc thêu rồng, múa cờ và kiếm.
-
Được mô tả: "Mắt phượng, râu rồng, khí phách ung dung..."
