Chầu Cửu, còn gọi là Chầu Kiểu hay Chầu 9, là một vị thần linh thiêng thuộc Tứ Phủ trong tín ngưỡng của người Việt, được thờ cúng rộng rãi tại Sầm Sơn và các vùng lân cận, đặc biệt ở Bỉm Sơn, Thanh Hóa. Bà được biết đến là một nữ thần cai quản biển cả, sông ngòi và có công bảo vệ nhân dân.
Chầu Cửu Là Ai?
Chầu Cửu sinh ra tại Bỉm Sơn, Thanh Hóa, nơi bà bắt đầu cuộc đời với nhiệm vụ giúp dân làm việc thiện. Sau này, bà được phong làm cận thần trong triều đình Thiên Đình, có trách nhiệm chấp bút sổ sách và cai quản các mạch nước giếng âm dương trên đất Thanh Hóa. Chầu Cửu là một trong những vị thần quyền lực có khả năng điều khiển sức mạnh của nước và biển cả, được nhân dân kính ngưỡng. Một số tài liệu còn cho rằng bà là Hoa Công Chúa hoặc Quỳnh Công Chúa trên Thiên Đình, đảm nhận vai trò quan trọng trong các dịp lễ hội của các vị Mẫu.
Đền Thờ Chầu Cửu
Đền thờ Chầu Cửu nổi bật nhất là Đền Sầm Sơn, tại phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa, được xem là nơi thờ chính của bà. Đây là ngôi đền linh thiêng, thu hút đông đảo tín đồ đến hành hương, dâng hương cầu an và cầu tài. Ngoài ra, bà còn được thờ tại Phủ Dầy, Nam Định và Đền Rồng, Thanh Hóa – những địa điểm nổi tiếng trong tín ngưỡng thờ Mẫu, nơi nhân dân khắp nơi đến thắp hương và cầu nguyện. Đền Sầm Sơn không chỉ là trung tâm tín ngưỡng mà còn lưu giữ các nghi thức truyền thống, thể hiện lòng tôn kính của nhân dân đối với Chầu Cửu và Cô Chính Sầm Sơn, trong khi Đền Rồng giữ vai trò duy trì các giá trị văn hóa, tinh thần và lịch sử của địa phương.
Tín Ngưỡng và Phong Tục Thờ Cúng Chầu Cửu
Trong các lễ hội và hầu đồng, Chầu Cửu thường xuất hiện trong bộ áo đỏ hoặc hồng, thể hiện sự tôn nghiêm và quyền lực. Bà thường múa cờ và múa kiếm, tượng trưng cho sức mạnh và sự linh thiêng. Chầu Cửu là vị thần lãnh đạo giúp con người vượt qua khó khăn, bệnh tật và mang lại bình an. Người dân tin rằng bà có thể chữa bệnh và giúp đỡ mọi người trong những tình huống khó khăn, vì vậy bà được kính trọng và thờ cúng rộng rãi.
Các Lễ Hội và Nghi Lễ Chầu Cửu
Nghi lễ thờ cúng Chầu Cửu tại các đền thường bắt đầu bằng việc dâng hương, sau đó là các nghi thức múa hát văn, thể hiện uy quyền, trí tuệ và sự linh thiêng của bà. Ngày lễ chính thường được tổ chức vào dịp rằm tháng Giêng hoặc các lễ hội đầu xuân, thu hút đông đảo tín đồ và du khách đến cầu bình an, tài lộc và may mắn. Chầu Cửu còn được gọi là Cửu Tình – “Cửu” là chín, “Tình” là giếng – vì cai quản chín giếng và chín mạch nước trên đất Thanh Hóa, nên bà còn có biệt danh Trầu Chín Giếng. Nhân dân tin rằng thông qua các nghi thức khấn vái trong lễ hội, bà có thể mang lại may mắn, bình an và thịnh vượng cho cộng đồng.
Chầu Cửu là một trong những vị thần quan trọng trong tín ngưỡng Tứ Phủ, được người dân kính thờ và tôn vinh qua các lễ hội lớn tại các đền thờ ở Thanh Hóa và các vùng lân cận. Những ai tìm hiểu tín ngưỡng này hay tham gia lễ hội đều cảm nhận được sự linh thiêng, quyền lực và sự bảo vệ của bà đối với con người. Đền Sầm Sơn và Đền Rồng là những địa điểm lý tưởng để tận mắt chứng kiến vẻ đẹp và sự linh thiêng của các nghi lễ thờ cúng Chầu Cửu.
