Bức hoành phi 3 chữ thường gặp trong đền, chùa, nhà thờ họ hoặc các hiệu thuốc Đông y cổ xưa được viết là 篤其慶, đọc là “Đốc Kỳ Khánh” (hoặc đôi khi phiên âm thành “Đốc Kỳ Khương”).
Hoành phi thờ 3 chữ Đốc- Kỳ- Khánh mang hàm nghĩa sâu sắc về đạo đức, phúc đức và lòng tận tâm trong hành xử của con người.
- Chữ 篤 (Đốc) nghĩa là đôn hậu, chân thành, tận tâm, hết lòng. Đây là phẩm chất của người quân tử, người làm việc nghĩa hoặc hành nghề cứu người, được nhấn mạnh trong Nho giáo và y đạo cổ truyền: “Đốc thực” – tức là chân thành và kiên định trong đạo đức.
- Chữ 其 (Kỳ) có nghĩa là của nó, của người đó, hoặc của nhà ấy, đóng vai trò liên kết trong cấu trúc ngữ pháp cổ, nhấn mạnh rằng điều được nói đến là thuộc về người hoặc gia tộc đang được đề cập.
- Chữ 慶 (Khánh) mang nghĩa là vui mừng, khánh chúc, điềm lành, phúc lớn – tượng trưng cho niềm hân hoan, hồng phúc và sự cát tường trong cuộc sống.
Khi ghép lại, cụm “篤其慶 – Đốc Kỳ Khánh” được hiểu là “Đôn hậu để thêm phúc”, “Chân thành thì phúc đến”, hoặc “Chúc mừng cho đức hạnh được bồi đắp và hưng thịnh”.
Hoành phi thờ 3 chữ Đốc- Kỳ- Khánh xuất phát từ Kinh Thi (Thi Kinh – Chu Tụng), trong đó ý nghĩa gốc là ca ngợi đức độ của bậc hiền nhân, người lấy lòng thành mà cảm hóa muôn dân, khiến phúc lành nhà Chu ngày càng dày sâu.
Về mặt biểu tượng, “Đốc Kỳ Khánh” được treo như một lời nhắc nhở, khuyên răn:
- Hãy sống đôn hậu, tận tâm, kiên trì và trung thực, bởi chỉ khi con người giữ được lòng thành thì hồng phúc, niềm vui và sự hưng thịnh mới đến với bản thân và dòng tộc.
Một số nơi chép nhầm chữ cuối là “Khương” (康) thay vì “Khánh” (慶). Tuy nhiên, dù đọc là “Khánh” hay “Khương”, cả hai đều hướng tới ý nghĩa cát tường, yên vui và phúc hậu. Cách đọc “Đốc Kỳ Khánh” được coi là chuẩn mực và phổ thông hơn, phản ánh tinh thần cổ văn:
- “Đốc kỳ đức, khánh kỳ phúc” – Dốc lòng vun đức, phúc lành sẽ đến.
Vì thế, Hoành phi thờ 3 chữ Đốc- Kỳ- Khánh không chỉ là một bức thư pháp trang trí, mà còn là một thông điệp đạo lý được lưu truyền qua nhiều thế hệ:
- Con người sống phải lấy chân thành làm gốc, lấy đức làm đầu, lấy phúc làm quả, để mọi sự đều hanh thông, hỷ khánh, và gia đạo trường tồn.
