Cúng liệt sĩ vào ngày nào, theo âm lịch hay dương lịch, là câu hỏi được nhiều gia đình quan tâm. Thực tế, cúng liệt sĩ chọn ngày âm hay ngày dương hoàn toàn không có quy định bắt buộc mà phụ thuộc vào hoàn cảnh từng gia đình.
Cúng liệt sĩ ngày âm hay ngày dương?
Chọn cúng liệt sĩ theo âm lịch hay dương lịch dựa trên sự lựa chọn của từng gia đình. Một số gia đình chọn ngày cúng dựa theo ngày báo tử trên giấy tờ, thường là ngày dương lịch. Tuy nhiên, ngày báo tử đôi khi không chính xác do những sai sót trong quá trình báo tử, đặc biệt trong điều kiện chiến tranh khó khăn. Ngược lại, nhiều gia đình chuyển ngày báo tử sang âm lịch để thuận tiện cho tổ chức lễ nghi. Cũng có trường hợp chọn ngày âm, âm lịch gần gũi hơn với chu kỳ tâm linh và tín ngưỡng.
Có cách nào để xác định chính xác ngày mất của liệt sĩ không?
Nếu gia đình mong muốn tìm ngày mất thật sự, có thể liên hệ với cơ quan chức năng quản lý liệt sĩ để tra cứu hồ sơ hoặc tham khảo các nhà ngoại cảm uy tín có kinh nghiệm trong tìm mộ và xác minh ngày hy sinh. Nếu không có điều kiện hoặc thông tin vẫn chưa rõ ràng, chọn ngày 27 tháng 7 hoặc bất cứ ngày nào thuận tiện mà cả gia đình cùng tưởng nhớ cũng là đủ.
Làm giỗ liệt sĩ khi chưa rõ ngày mất
Đây là tình huống khá phổ biến. Trong chiến tranh, nhiều liệt sĩ hy sinh nhưng ngày tháng không được ghi chép chính xác. Thậm chí, giấy báo tử đôi khi được lập sau ngày hy sinh khá lâu hoặc thông tin ghi trong giấy báo tử có thể không trùng với thực tế. Nếu chưa có thông tin chính xác, cách hợp lý nhất là chọn ngày 27 tháng 7 – Ngày Thương binh Liệt sĩ làm ngày giỗ. Được Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn làm ngày tưởng niệm toàn quốc, thể hiện lòng tri ân sâu sắc với những người đã ngã xuống vì Tổ quốc. Nhiều gia đình liệt sĩ cũng chọn ngày 27/07 để cúng giỗ, vừa trang trọng, vừa hợp đạo lý.
Có nên đưa hài cốt người thân từ xa về quê hay để nguyên tại chỗ an táng?
Đây là tình huống khá phổ biến, đặc biệt với những người mất nơi xa. Trong quá trình quy tập hài cốt liệt sĩ và hỗ trợ các gia đình, có người muốn được trở về quê đoàn tụ cùng tổ tiên, nhưng cũng có người lại không muốn rời nơi đang yên nghỉ. Một số trường hợp linh hồn tỏ ý không đồng thuận khi được mời về, bởi họ đã an ổn, gắn bó với mảnh đất đó, có bạn bè, đồng đội hay cảm thấy yên bình. Ngược lại, nhiều linh hồn lại mong muốn trở về quê hương, gần cha mẹ, người thân hoặc về mộ phần dòng họ. Mỗi trường hợp là khác nhau, không thể quyết định chung bằng lý trí hay phong tục đơn thuần. Gia đình có thể thực hiện lễ cầu siêu hoặc lễ thỉnh hỏi ý nguyện của hương linh, nhờ các thầy am hiểu hướng dẫn nghi thức tâm linh. Qua đó, có thể biết được người đã khuất muốn ở lại hay trở về quê, từ đó đưa ra quyết định hợp lý. Tiến sĩ lưu ý rằng không phải mê tín hay kinh doanh tâm linh, mà là cách thu thập thông tin để gia đình yên tâm, tôn trọng ý nguyện của người thân. Khi đưa hài cốt về quê, cần chọn ngày lành để làm lễ an vị, bày biện bàn thờ và mộ phần hợp phong tục. Thực hiện nghi thức tâm linh để mời hương linh về ngự nơi mới. Duy trì hương khói thường xuyên và giữ lòng thành kính, tránh bỏ hoang bàn thờ. Ngược lại, nếu để nguyên nơi an táng cũ, vẫn cần đảm bảo hương khói, thờ cúng hoặc cầu siêu, để linh hồn được an ổn.
Có nên tổ chức lễ tri ân thường xuyên ngoài ngày 27 tháng 7 không?
Nhiều cơ quan, gia đình tổ chức lễ tri ân và cầu siêu cho các liệt sĩ hàng tuần hoặc hàng tháng. Lòng biết ơn không nên giới hạn trong một ngày, mà nên duy trì thường xuyên, như một lời nhắc nhở để sống xứng đáng với sự hy sinh của các anh hùng đã ngã xuống. Ngày 27/7 dương lịch được xem là Ngày Thương binh Liệt sĩ ở Việt Nam, là dịp để cả nước tổ chức lễ viếng và tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ.
Liệu có phải chỉ có ngày cố định mới được coi là giỗ không?
Không nhất thiết. Bất cứ ngày nào gia đình nhớ đến và tri ân liệt sĩ đều được coi là ngày giỗ quan trọng nhất là tấm lòng thành kính, chứ không phải thời điểm cụ thể. Khi thắp nhang tại nghĩa trang, cúi đầu tưởng nhớ, làm việc thiện hay hỗ trợ thân nhân liệt sĩ, đó cũng là cách báo ơn và cúng lễ khiến liệt sĩ hoan hỷ, vì họ quan tâm đến lòng biết ơn và hành động của người sống hơn là ngày tháng. Tuy nhiên, trong tâm linh, tưởng nhớ và cúng liệt sĩ không nhất thiết phải gói gọn trong một ngày cụ thể. Tâm thành mới là yếu tố quyết định, do đó cúng liệt sĩ có thể thực hiện vào bất cứ lúc nào trong năm, miễn là xuất phát từ lòng biết ơn chân thành. Giống như tưởng nhớ người thân yêu, không chỉ dựa vào ngày giỗ mà còn có thể là bất kỳ thời điểm nào mà người sống cảm thấy hướng về. Nhiều gia đình chọn ngày 27/7 vì dễ nhớ và thuận tiện cho tổ chức lễ nghi. Tuy nhiên, về phương diện tâm linh, ngày cúng không quan trọng bằng tấm lòng thành kính và biết ơn. Dù cúng liệt sĩ theo âm lịch hay dương lịch hoặc bất cứ ngày nào trong năm, nếu được thực hiện với lòng thành, sự tôn trọng thì đều mang ý nghĩa sâu sắc và tốt đẹp.
