Tết Nguyên Đán là gì và vì sao được xem là ngày Tết lớn nhất của người Việt?
Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch, là ngày Tết quan trọng và linh thiêng nhất trong năm của người Việt Nam là dịp đánh dấu thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, biểu tượng cho sự khởi đầu, đoàn viên và hi vọng. Trước Tết, mọi gia đình đều rộn ràng dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, chuẩn bị bánh mứt, hương hoa, vàng mã, viết câu đối đỏ và lau rửa đồ thờ. Một số vùng quê còn dựng cây nêu, cài lá dứa, rắc vôi bột để xua đuổi tà khí và cầu may mắn. Đêm 30 Tết, lễ Giao thừa được cử hành trang trọng. Ở thành phố, người dân bày hương án giữa sân; còn ở nông thôn, cả làng tổ chức tế lễ chung tại đình, chùa. Tiếng pháo vang lên rộn ràng để tiễn ông Hành Khiển cũ, đón năm mới và mời thần linh về phù hộ.
Mâm cỗ Tết truyền thống của người Việt gồm những gì?
Sáng mồng Một, các gia đình cúng gia tiên, Thổ Công, Táo Quân và thần linh. Mâm cỗ Tết có thể khác nhau tùy vùng miền, nhưng phổ biến gồm bánh chưng, giò chả, cá kho, thịt bò, dưa hành. Một số nơi còn dựng cây mía bên bàn thờ với ý nghĩa làm gậy cho ông bà tổ tiên về thăm nhà. Sau lễ cúng, con cháu chúc Tết, mừng tuổi ông bà, cha mẹ, thăm hỏi họ hàng, bạn bè, cùng uống rượu, ăn mứt và trao thiệp đỏ. Người Việt cũng có tục kiêng quét nhà hoặc đổ rác trong ngày mồng Một, vì tin rằng sẽ làm mất tài lộc đầu năm.
Tết Hàn Thực có ý nghĩa gì ?
Tết Hàn Thực diễn ra vào mồng Ba tháng Ba âm lịch, có nguồn gốc từ câu chuyện Giới Tử Thôi, người hiền sĩ thời Xuân Thu (Trung Quốc). Tại Việt Nam, Tết được Việt hóa mang ý nghĩa đề cao đạo hiếu. Vào dịp Tết, người Việt thường làm bánh trôi, bánh chay, dâng lên bàn thờ gia tiên — tượng trưng cho sự trong sạch, biết ơn và lòng hiếu thảo.
Tết Thanh Minh và tục tảo mộ mang ý nghĩa ra sao?
Tết Thanh Minh rơi vào tháng Ba âm lịch, là dịp trời trong, khí mát, thuận lợi để con cháu đi tảo mộ, dọn dẹp phần mộ tổ tiên, đắp đất, cắm hoa và cúng cơm mới. Đây không hẳn là ngày Tết lớn, nhưng là thời điểm thể hiện đạo hiếu và lòng tri ân sâu sắc của con cháu với tổ tiên, nguồn cội.
Tết Đoan Ngọ có nguồn gốc như thế nào?
Tết Đoan Ngọ, diễn ra vào mồng Năm tháng Năm âm lịch, là ngày diệt sâu bọ và trừ tà khí. Người Việt thường ăn rượu nếp, trứng luộc, dưa hấu, kê…, trẻ nhỏ được bôi hồng hoàng để xua sâu bọ, người lớn uống rượu tam thần đơn hoặc hái lá thuốc trên núi để làm dược liệu. Tết Đoan Ngọ bắt nguồn từ văn hóa dân gian Trung Hoa, nhưng qua hàng nghìn năm đã được Việt hóa, trở thành nét sinh hoạt quen thuộc mang đậm tính dưỡng sinh và bảo vệ sức khỏe.
Các Tết khác trong năm của người Việt là gì?
Ngoài Tết Nguyên Đán, dân gian Việt Nam còn có nhiều lễ Tết khác trong Tứ thời tiết lạp:
- Tết Trung Nguyên (Rằm tháng Bảy): Còn gọi là Vu Lan, là dịp cúng cô hồn, xá tội vong nhân và báo hiếu cha mẹ theo Phật giáo.
- Tết Trung Thu (Rằm tháng Tám): Lễ hội dành cho trẻ em, với rước đèn, múa lân, làm bánh Trung Thu và bày cỗ trông trăng.
- Tết Trùng Cửu (Mồng Chín tháng Chín): Ngày uống rượu hoa cúc, hái thù du để xua xui và cầu may.
- Tết Trùng Thập (Mồng Mười tháng Mười): Phổ biến trong giới thầy thuốc, đồng cốt, dùng để tạ ơn mùa màng, cúng gia tiên.
Tết Táo Quân và Trừ Tịch có vai trò gì trong dịp cuối năm?
Tết Táo Quân (23 tháng Chạp) là lễ tiễn ông Táo về trời. Gia đình chuẩn bị mũ Táo, cá chép sống để làm phương tiện cho Táo Quân lên chầu trời, báo cáo thiện ác của nhân gian. Trừ Tịch (Đêm Giao Thừa) là thời khắc chia tay năm cũ, đón năm mới, tượng trưng cho sự thanh tẩy và khởi đầu mới. Dân gian có tục đánh trống, đốt pháo, trẻ em mặc áo đỏ để xua tà khí, mời phúc lộc vào nhà – biểu trưng cho niềm tin vào tương lai tốt đẹp.
Ý nghĩa chung của các Tết ?
Tất cả các dịp Tết trong năm, dù lớn hay nhỏ, đều mang một điểm chung sâu sắc:
- Tri ân nguồn cội.
- Nghỉ ngơi, đoàn tụ và tái tạo năng lượng sau một năm lao động.
- Giữ gìn bản sắc văn hóa và củng cố tinh thần cộng đồng.
Người Việt không sao chép nguyên xi các lễ tiết từ Trung Hoa, mà biến đổi linh hoạt để phù hợp với phong tục, tín ngưỡng và đời sống của dân tộc. Đốt pháo, đốt vàng mã, dựng cây nêu hay cúng lễ đều mang ý nghĩa biểu tượng văn hóa, không nhằm phô trương hay tốn kém, mà là cách thể hiện lòng thành và niềm tin vào một năm mới an khang, hạnh phúc.
Xem thêm: ý nghĩa tết tất niên
