Thờ cúng tổ tiên là tín ngưỡng truyền thống mang giá trị nhân văn cao cả của người Việt thể hiện nét đẹp văn hóa "uống nước nhớ nguồn" và lòng hiếu thảo đối với công ơn sinh thành dưỡng dục của các bậc tiền nhân. Mỗi gia đình tùy theo phong tục và hoàn cảnh riêng sẽ có cách lựa chọn sắp xếp các đồ thờ cúng trên bàn thờ gia tiên. Bên cạnh bài vị bát hương và đèn nến thì mâm bồng cũng là một món đồ thờ rất quan trọng. Trong bài này xin mời các bạn cùng đồ thờ Canh Nậu tìm hiểu ý nghĩa tâm linh của mâm bồng trong phong tục thờ cúng của người Việt.
Tác Dụng Của Mâm Bồng Trong Thờ Cúng
Mâm bồng là một trong những món đồ thờ cúng quan trọng thường được dùng để đựng hoa quả trầu cau hoặc tiền vàng dâng lễ lên tổ tiên. Tùy vào điều kiện gia đình và kích thước bàn thờ, số lượng và kích thước mâm bồng có thể khác nhau. Có gia đình chỉ sử dụng một chiếc mâm bồng nhưng cũng có nhà dùng 2 hoặc 3 chiếc. Kích thước của mâm bồng thường khá lớn tùy vào từng vùng miền và địa phương mà các loại hoa quả thờ cúng có thể khác nhau. Dù vậy tất cả đều thể hiện sự tâm thành và lòng kính trọng của gia chủ đối với tổ tiên.
Vị Trí Đặt Mâm Bồng Trên Bàn Thờ
Khi bàn thờ sử dụng nhiều mâm bồng thông thường sẽ có một mâm lớn để đựng ngũ quả còn các mâm nhỏ hơn sẽ dùng để đựng trầu cau tiền vàng và vàng mã. Mâm bồng được đặt ở những vị trí cụ thể trên bàn thờ:
- Mâm ở phía đông (bên trái) thường dùng để đặt hoa.
- Mâm ở phía tây (bên phải) dùng để đặt ngũ quả.
Theo quan niệm của người xưa khi bình minh đến trăm hoa nở khoe sắc tượng trưng cho sự sinh sôi và nảy nở của vạn vật trong vũ trụ. Khi hoàng hôn đến hoa quả bắt đầu kết trái thể hiện sự tuần hoàn của tự nhiên.
Chất Liệu Và Kiểu Dáng Của Mâm Bồng
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại mâm bồng với các chất liệu kiểu dáng và kích thước khác nhau. Các loại mâm bồng phổ biến thường được làm từ đồng gỗ và gốm sứ. Trong đó mâm bồng bằng đồng vẫn là loại được sử dụng phổ biến nhất.
Mâm bồng bằng đồng không chỉ mang ý nghĩa phong thủy tốt mà còn rất bền và có giá trị lâu dài và còn được xem là sự kết hợp hoàn hảo của ngũ hành và các yếu tố tinh túy của trái đất mang lại may mắn tài lộc và thịnh vượng cho gia đình. Mâm bồng đồng thường được thiết kế với hai phần chính: phần đế (chân trụ) và phần mâm.
- Đế của mâm bồng thường có độ cao từ 10 đến 20 cm tạo sự vững chãi cho sản phẩm.
- Mâm có kiểu dáng tròn hơi võng xuống ở giữa tạo nét mềm mại và cân đối cho sản phẩm.
Ngoài ra mâm bồng còn được khảm những họa tiết hoa văn mang ý nghĩa tâm linh như:
- Chữ Phúc khảm bạc
- Hình ảnh Long Phượng
- Các con vật trong Tứ Linh (Long Lân Qui Phụng)
- Hình ảnh lưỡng long chầu nguyệt hoa sen hoa đào.
Các họa tiết Mâm Bồng không chỉ giúp mâm bồng trở nên sang trọng và cao quý mà còn mang ý nghĩa phúc lộc thịnh vượng cho gia chủ.
Kích Thước Của Mâm Bồng
Kích thước của mâm bồng thường được tính theo đường kính của phần mâm chính. Thông thường mâm bồng có đường kính 25cm là phổ biến. Tuy nhiên cũng có các kích thước lớn hơn như 35cm 40cm và tùy theo yêu cầu của gia chủ và đặc điểm của bàn thờ. Ngoài ra các cơ sở sản xuất mâm bồng cũng có thể sản xuất mâm với kích thước và thiết kế riêng biệt tùy theo yêu cầu của khách hàng.
Mâm bồng không chỉ là một món đồ thờ cúng quan trọng trên bàn thờ gia tiên mà còn mang một ý nghĩa phong thủy và tâm linh sâu sắc. Chọn mâm bồng phù hợp với không gian thờ cúng và gia đình sẽ giúp mang lại sự thịnh vượng may mắn và hạnh phúc cho gia đình.
