2 câu chữ Hán được nêu là một câu đối mang ý nghĩa Phật học sâu sắc, thường thấy trong các chùa, điện thờ hoặc khám thờ Phật, Bồ Tát, phản ánh tinh thần giác ngộ, độ sinh và giải thoát trong giáo lý Đại thừa.
Nguyên văn Hán tự:
- 盂有陀羅尼，度四眾深入毗盧華藏界。
- 蘭空不易色，悟三乘證成聖果解脫津。
Phiên âm:
- Vu hữu Đà-la-ni, độ tứ chúng thâm nhập Tỳ-lô Hoa-tạng giới.
- Lan không bất dị sắc, ngộ tam thừa chứng thành thánh quả Giải-thoát tân.
Giải nghĩa chi tiết
- Đà-la-ni (陀羅尼): phiên âm từ tiếng Phạn Dharani, nghĩa là “Tổng trì” – sức thần chú bao trùm, nhiếp giữ mọi pháp, che chở và độ hóa chúng sinh.
- Tứ chúng (四眾): chỉ bốn hàng Phật tử – Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di (tăng, ni, nam nữ cư sĩ).
- Tỳ-lô Hoa-tạng giới (毗盧華藏界): chỉ thế giới thanh tịnh của Tỳ Lô Giá Na Phật (Đại Nhật Như Lai), biểu trưng cho cõi giác ngộ viên mãn, nơi muôn pháp đều ẩn chứa trong “tạng hoa”.
→ Câu trên mang nghĩa: “Nhờ sức Đà-la-ni mà độ thoát bốn hàng Phật tử, khiến họ thâm nhập vào cõi Hoa Tạng của Tỳ Lô Giá Na – cõi giới thanh tịnh, viên dung của chư Phật.”
Lan không bất dị sắc (蘭空不易色): “Hư không và sắc tướng vốn chẳng khác” – biểu thị tư tưởng Sắc tức thị Không, “Sắc” (vật chất) và “Không” (tánh thể) là một, không hai.
Ngộ tam thừa (悟三乘): “Giác ngộ ba thừa” – tức Thanh Văn, Duyên Giác và Bồ Tát thừa.
Chứng thành thánh quả Giải thoát tân (證成聖果解脫津): “Chứng được thánh quả, vượt qua bến bờ giải thoát.”
→ Câu dưới có ý rằng: “Người hiểu rõ chân lý Không – Sắc, giác ngộ ba thừa thì sẽ chứng đắc thánh quả và đạt đến bờ giải thoát.”
Tổng ý toàn câu đối
Câu đối ca ngợi sức nhiệm mầu của Đà-la-ni, công đức độ sinh của Phật pháp, và quá trình giác ngộ – chứng quả – giải thoát của hành giả.
Toàn văn thể hiện tinh thần nhập thế và xuất thế viên dung, vừa có lý trí (hiểu “Không”), vừa có hành trì (tu “Đà-la-ni”).
Tạm dịch thơ:
Pháp Đà-la-ni nhiếp độ bốn hàng, dẫn người về cõi Tỳ Lô thanh tịnh,
Thấu nghĩa Không – Sắc chẳng hai, ngộ tam thừa chứng thánh quả giải thoát viên dung.
Đây là một bức câu đối tôn nghiêm, văn chương cao nhã, thể hiện trí tuệ và tâm từ của Phật giáo Đại thừa, thường được khắc trên hoành phi, cột kèo hoặc khám thờ trong chùa cổ để khuyên người tu hành hướng đến tâm thanh tịnh và sự giác ngộ viên mãn.
