Giải nghĩa câu đối “Nhẫn nhi hòa tề gia thượng sách / Cần dữ kiệm sáng nghiệp lương đồ”
Phiên âm Hán – Việt:
- 忍而和齊家上策
- 勤與儉創業良圖
Đọc:
- Nhẫn nhi hòa tề gia thượng sách
- Cần dữ kiệm sáng nghiệp lương đồ
Dịch nghĩa từng phần:
- 忍而和 (Nhẫn nhi hòa): Lấy nhẫn mà giữ hòa khí, biết nhẫn nhịn để yên ấm.
- 齊家上策 (Tề gia thượng sách): Là kế hay nhất để trị nhà, giữ gia đạo an vui.
→ Vế đối thứ nhất nghĩa là:
“Biết nhẫn mà giữ hòa khí là thượng sách để giữ nếp nhà yên ổn.”
- 勤與儉 (Cần dữ kiệm): Siêng năng và tiết kiệm.
- 創業良圖 (Sáng nghiệp lương đồ): Là con đường tốt để dựng nên sự nghiệp bền lâu.
→ Vế đối thứ hai nghĩa là:
“Siêng năng và tiết kiệm là con đường hay để lập nghiệp bền vững.”
Dịch nôm toàn câu:
- Nhẫn mà hòa, giữ nhà là thượng kế,
- Cần cùng kiệm, dựng nghiệp chốn bền lâu.
Giải nghĩa & ý tứ:
- Câu đối mang tinh thần tu thân – tề gia trong đạo Nho.
- Người xưa coi “nhẫn và hòa” là gốc giữ nếp nhà, vì có hòa khí thì gia đình yên ổn, con cháu thuận hòa.
- Còn “cần và kiệm” là nền móng của mọi sự nghiệp, bởi chăm chỉ và tiết kiệm mới tích đức, bền cơ đồ.
Hai vế liên hệ chặt chẽ:
- Vế trên dạy đạo tề gia (giữ nhà).
- Vế dưới dạy đạo lập nghiệp (xây cơ đồ).
Dịch thơ:
- Nhẫn nhịn hòa vui, nhà yên phúc,
- Siêng năng tiết kiệm, nghiệp bền lâu.
