Bức hoành phi Bách Thiện Hiếu Vi Tiên: Trăm điều thiện, Hiếu đứng đầu.
Nhiều người thắc mắc về ý nghĩa chữ “Bách Thiện” (百善) và liệu nên dùng “Bách Thiện” hay “Bách Hạnh” mới đúng.
Giải nghĩa từng chữ
百善孝為先 – Bách Thiện Hiếu Vi Tiên
- 百 (bách): trăm, tượng trưng cho số nhiều, cho sự viên mãn.
- 善 (thiện): việc lành, điều tốt, đức hạnh hướng thiện.
- 孝 (hiếu): lòng kính yêu, biết ơn và phụng dưỡng cha mẹ, tổ tiên.
- 為先 (vi tiên): đứng đầu, đặt lên trước hết.
Nghĩa toàn câu: Trong trăm điều thiện, hiếu là điều đứng đầu.
Đây là một thành ngữ Hán cổ, bắt nguồn từ tư tưởng Nho – Phật đồng quy, nhấn mạnh rằng mọi đạo đức của con người đều khởi đầu từ chữ Hiếu.
Về cách dùng “Bách Thiện” và “Bách Hạnh”
- “Bách Thiện Hiếu Vi Tiên” (百善孝為先) là cách nói phổ thông, được sử dụng rộng rãi trong các chùa, nhà thờ họ, hoặc dịp lễ Vu Lan.
- “Bách Hạnh Hiếu Vi Tiên” (百行孝為先) là biến thể, nghĩa tương tự, trong đó “hạnh” (行) nhấn mạnh đến hành vi, đạo hạnh thực tế, mang tính đạo lý sâu hơn.
Cả hai đều đúng, song:
- Nếu dùng trong đền, chùa, nhà thờ Phật giáo → “Bách Thiện Hiếu Vi Tiên” hợp hơn (vì Phật pháp trọng “thiện nghiệp”).
- Nếu dùng trong nhà thờ họ, văn từ, gia lễ Nho giáo → “Bách Hạnh Hiếu Vi Tiên” lại được chuộng hơn (vì Nho giáo trọng “hành hạnh”).
Dịch thơ gợi ý
Trăm điều thiện nghĩa dâng đầu hiếu,
Muôn hạnh lành khởi tự lòng con.
Hoặc:
Trăm nẻo làm lành, hiếu đạo trước,
Một lòng thờ mẹ kính ơn cha.
Mỗi dịp Vu Lan Báo Hiếu, bức hoành phi “Bách Thiện Hiếu Vi Tiên” không chỉ là trang trí mà là lời nhắc nhở đạo làm người. Hiếu là cội nguồn của nhân đức, là nền tảng của mọi thiện hạnh khác — nếu người biết hiếu với cha mẹ, tự nhiên biết trung với nước, nhân với người, nghĩa với bạn, tín với đời.
