Câu chữ được trích từ văn bia Tiến sĩ, khoa Ất Mùi, năm Hồng Đức thứ 6 tại Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội, ghi:
- “Tiên đức hạnh, hậu văn chương
- Hữu khí thức, tả tài nghệ”
Câu chữ nhấn mạnh sự kết hợp giữa đức hạnh và văn chương, cùng với năng lực và tài nghệ của người học.
“Tiên đức hạnh, hậu văn chương” nghĩa là đức hạnh đặt trước, văn chương đặt sau, nhấn mạnh giá trị đạo đức hơn tài năng. “Hữu khí thức, tả tài nghệ” có nghĩa là người có tinh thần, hiểu biết và thể hiện năng lực, tài nghệ. Câu chữ thể hiện quan điểm giáo dục truyền thống, nơi đức hạnh đi trước, tri thức và tài năng đi sau, kết hợp hoàn hảo để hình thành con người toàn diện.
“Khí thức” có thể hiểu là tinh thần, ý chí và nhận thức của con người. Nó nhấn mạnh yếu tố nội tâm, sự hiểu biết và thái độ sống của người học, thể hiện sự chuẩn mực về đạo đức và tri thức.
Câu đối thờ Tiên đức hạnh- Hữu khí thức là minh chứng cho quan điểm giáo dục truyền thống, kết hợp đức hạnh, tri thức và tài năng. Nó phản ánh tinh thần học tập nghiêm túc, nhấn mạnh đạo lý và nhân cách, đồng thời ghi dấu ấn lịch sử của các khoa thi và văn bia ở Văn Miếu Quốc Tử Giám. Đây là một phần quan trọng trong việc gìn giữ và truyền tải giá trị văn hóa của dân tộc.
