Nguyên văn phiên âm:
Bảo kiếm phấn hùng uy, Biều thủy cửu hồi, ngoan ngạc tĩnh.
Thần đàn chung tú khí, Tượng sơn nhất đái, vượng long lai.
Dịch nghĩa:
Kiếm báu chấn động oai hùng, sông Biều (Đa Độ) uốn khúc chín vòng, cá sấu lặng yên, không còn hoành hành.
Thần đàn hun đúc khí tinh anh, dãy núi Voi vươn dài, đón rồng thiêng hội tụ, đất trời thịnh vượng.
Giải thích ý nghĩa và biểu tượng:
- Câu đối này là một tác phẩm văn tế – kiến trúc – phong thủy cổ điển, thường được khắc tại đình làng, miếu hoặc từ đường thờ các vị thần bảo hộ xứ sở.
- Bảo kiếm phấn hùng uy: “Bảo kiếm” biểu trưng cho chính khí, cho sức mạnh trừ tà diệt ác. Từ “phấn hùng uy” (phấn phát oai hùng) mô tả khí thế hừng hực, như gươm báu chấn động muôn phương.
- Biều thủy cửu hồi: sông Biều hay sông Đa Độ ở địa phương có dòng chảy uốn khúc, tượng trưng cho long mạch linh thiêng, “cửu hồi” – chín khúc, hàm ý vận nước trường tồn.
- Ngoan ngạc tĩnh: “cá sấu dữ yên lặng” – ẩn dụ cho tai ương đã yên, gian tà bị khuất phục, đất nước thanh bình. Câu đầu ca ngợi thế đất linh thiêng, phong thủy thuận lợi, biểu hiện oai lực thần linh trấn an vùng sông nước.
Câu sau chuyển sang ca ngợi khí thiêng tụ hội nơi đình làng:
- Thần đàn chung tú khí: “Thần đàn” – nơi thờ thần, “chung tú khí” – tụ hợp tinh hoa đất trời, biểu thị linh khí của vùng địa linh nhân kiệt.
- Tượng sơn nhất đái: “núi Voi một dải”, hình núi như voi phục, tượng trưng cho thế đất vững chãi.
- Vượng long lai: “rồng đến làm thịnh” – ý chỉ long mạch mạnh mẽ, thịnh vượng và phát đạt lâu dài.
Toàn văn mang tư tưởng phong thủy – linh thiêng – anh linh hội tụ, khẳng định địa thế và thần uy của vùng đất, đồng thời bày tỏ niềm tự hào và lòng biết ơn đối với thần linh bảo hộ. Câu đối thể hiện niềm tin rằng thiên thời, địa lợi, nhân hòa đều quy tụ, làm cho làng xóm an khang, nhân dân hưng thịnh, và quốc thái dân an.
Tạm dịch thơ:
Kiếm báu dựng trời vang chính khí, sông Biều chín khúc lặng phong ba,
Thần đàn hun đúc muôn tinh tú, núi Voi dài dặc rồng về nhà.
