Sập thờ Ngũ Phúc không chỉ là một món đồ nội thất mang tính nghệ thuật cao mà còn là biểu tượng phong thủy sâu sắc, thể hiện khát vọng sống an lành, hạnh phúc và viên mãn của người Việt từ bao đời nay. Tên gọi “Ngũ Phúc” xuất phát từ năm điều phúc lành mà con người luôn mong cầu: Phúc – Lộc – Thọ – Hỷ – Tài. Để thể hiện ước nguyện ấy, ông cha ta đã sử dụng hình tượng năm con dơi – loài vật có âm Hán là “Phúc” (蝠), đồng âm với chữ “Phúc” (福) – để chạm khắc trên các đồ nội thất gỗ, đặc biệt là bàn thờ, cửa, tủ, sập… với ý nghĩa xua đuổi tà khí, đón vượng khí vào nhà.
Trên sập thờ Ngũ Phúc, năm con dơi thường được khắc họa sinh động, mỗi con mang một biểu tượng khác nhau như: dơi ngậm đồng tiền, dơi bay mang chữ “Thọ”, dơi cắp giỏ hoa, khánh thư… Tất cả được bố trí khéo léo, tạo nên một tổng thể hài hòa vừa đẹp mắt, vừa ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa. Đặc biệt, phần dạ sập thường sử dụng họa tiết triện tròn đục thủng tinh xảo, với hình ảnh con dơi lớn dang cánh ngậm chữ “Thọ” nổi bật ở trung tâm – biểu tượng cho trường thọ, trong khi các cặp dơi nhỏ bố trí đối xứng ở hai bên mang ý nghĩa cân bằng và viên mãn.
Bề mặt sập được ghép từ hai hoặc ba tấm gỗ lớn, bao quanh là phần khuôn tranh dày dặn – thông thường khoảng 15–20cm tùy kích thước, tạo điểm nhấn bằng các đường chỉ nổi, chỉ chìm mềm mại, sang trọng. Kích thước tiêu chuẩn của sập phổ biến là 1m6 x 2m hoặc 1m8 x 2m2, phủ bì có thể lớn hơn khoảng 10–20cm tùy thiết kế. Thiết kế này không chỉ đảm bảo sự bền vững mà còn tôn lên vẻ đẹp trầm mặc, trang nghiêm cho không gian thờ cúng.
Về mặt phong thủy, sập thờ Ngũ Phúc mang năng lượng tích cực, là biểu tượng cho sự trọn vẹn của cuộc sống: phúc đức, trường thọ, tài lộc, hạnh phúc và sung túc. Sở hữu một chiếc sập như vậy không chỉ thể hiện sự tri ân đối với tổ tiên mà còn truyền tải mong ước về một cuộc đời đủ đầy, an lành, và gia đạo hưng thịnh qua nhiều thế hệ. Không phải ai cũng có được trọn vẹn cả năm điều phúc, vì vậy hình tượng năm con dơi không chỉ đơn thuần là yếu tố trang trí mà còn là lời cầu nguyện ẩn chứa chiều sâu tinh thần.
Nguồn gốc của sập Ngũ Phúc gắn liền với không gian sống của tầng lớp quý tộc xưa. Từ thời phong kiến, sập được dùng trong các phủ đệ, nơi vua quan ngồi nghỉ, thưởng trà, bàn việc hoặc tiếp khách. Theo thời gian, sập dần trở thành một phần không thể thiếu trong các gia đình truyền thống, đặc biệt là những gia tộc coi trọng nếp nhà và văn hóa tâm linh.
Hiện nay, sập Ngũ Phúc có nhiều biến thể về kiểu dáng và phong cách, từ những mẫu cổ điển nguyên bản có giá trị sưu tầm cao đến các phiên bản được chế tác mới phù hợp với không gian thờ hiện đại. Theo họa tiết chạm khắc, có thể phân loại như: dơi ngậm chữ “Thọ” kèm hoa mai (Mai Cài Thọ), dơi ngậm khánh thư (Khánh Thư), dơi ngậm tiền (Kim Tiền), kết hợp cây tùng và nai (Tùng Lộc), dơi cùng chùm nho và sóc (Cài Nho Sóc), hoặc họa tiết hình quả trám… Mỗi kiểu lại mang một thông điệp riêng biệt nhưng đều hướng đến sự may mắn, hưng vượng.
Về chất liệu, các mẫu sập Ngũ Phúc cao cấp thường được chế tác từ gỗ quý như gỗ gụ ta, gụ Lào, gỗ hương, gỗ mun hoa, trong đó gỗ gụ và gỗ hương vẫn là hai loại được ưa chuộng nhất nhờ độ bền cao, ít mối mọt, đường vân đẹp, dễ chạm khắc. Gỗ mun hoa thì quý hiếm và có giá thành cao hơn, mang lại vẻ đẹp sang trọng và độc đáo. Ngoài ra, người dùng cũng có thể lựa chọn theo kích thước và kiểu mặt (liền khối hoặc ghép rời) để phù hợp với diện tích không gian thờ.
Màu sắc hoàn thiện cũng đa dạng, từ màu cánh gián truyền thống, gỗ tự nhiên, đến giả cổ đánh chay, tùy vào gu thẩm mỹ của mỗi gia đình. Sự đa dạng này giúp sập Ngũ Phúc dễ dàng phù hợp với cả không gian cổ điển lẫn hiện đại, dù là phòng khách, phòng thờ hay đôi khi là phòng ngủ – nơi cần một điểm nhấn cổ kính mà vẫn tiện nghi.
Không chỉ mang giá trị tinh thần, sập thờ Ngũ Phúc còn rất thực tế trong sinh hoạt: có thể dùng làm sập tiếp khách, thưởng trà, nghỉ ngơi hay trưng bày lễ vật thờ cúng. Với thiết kế linh hoạt, sập có thể bố trí ở nhiều vị trí khác nhau trong ngôi nhà mà vẫn giữ được sự trang trọng, ấm cúng.
Nếu bạn đang tìm một địa chỉ uy tín để đặt làm sập Ngũ Phúc chất lượng, Đồ thờ Canh Nậu là nơi hội tụ tinh hoa của làng nghề mộc truyền thống. Với lịch sử hình thành hàng trăm năm, Canh Nậu không chỉ nổi tiếng bởi kỹ thuật chạm khắc điêu luyện mà còn bởi sự trau chuốt trong từng đường nét, sự kết hợp hài hòa giữa giá trị truyền thống và tính ứng dụng hiện đại. Tại đây, mỗi sản phẩm đều được chế tác thủ công bởi nghệ nhân lành nghề, đảm bảo độ sắc sảo cao và mang đậm dấu ấn văn hóa Việt.
Kết luận
Sập thờ Ngũ Phúc là sự lựa chọn lý tưởng cho những ai mong muốn không gian thờ cúng không chỉ đẹp về hình thức mà còn sâu sắc về ý nghĩa phong thủy. Hình ảnh năm con dơi mang đến thông điệp trọn vẹn của sự phúc lộc, an khang, trường thọ, là cách thể hiện lòng biết ơn với tổ tiên và ước mong về một tương lai đủ đầy, hạnh phúc cho con cháu mai sau.
